Semaglutide

Esculaap
Neem het voorbehoud bij medische informatie in acht.
Raadpleeg bij gezondheidsklachten een arts.
semaglutide
Gebruik
Merknamen Ozempic, Rybelsus en Wegovy
Indicaties diabetes mellitus type 2 en obesitas
Voorschrift/recept ja
Toediening injectie of tablet
Dosering 1x per week (injectie) of 1x per dag (tablet)
Databanken
CAS-nummer 910463-68-2
ATC-code A10BJ06
PubChem 56843331
DrugBank DB13928
Chemische gegevens
Molecuulformule C187H291N45O59
Molmassa 4113,6 g/mol
Portaal  Portaalicoon   Geneeskunde
Liesbeth van Rossum (Erasmus MC) over afvallen via semaglutide - Universiteit van Nederland

Semaglutide (internationale generieke benaming) is een geneesmiddel voor de behandeling van diabetes mellitus type 2 en obesitas bij volwassenen. De ontwikkeling van semaglutide is gebaseerd op het werk van biochemicus Svetlana Mojsov.[1]

Semaglutide is een GLP-1- (glucagon-achtig peptide 1) receptoragonist (de GLP-1-receptor bevindt zich op alvleeskliercellen en is betrokken bij het regelen van de bloedglucosespiegel). Het wordt geproduceerd met behulp van een recombinant-DNA-techniek in Saccharomyces cerevisiae-cellen.

Het geneesmiddel is ontwikkeld door het Deense bedrijf Novo Nordisk, dat het verkoopt onder drie merknamen:

  • Ozempic[2] (injecties): bedoeld voor de behandeling van diabetes type 2, Ozempic is in de Verenigde Staten toegelaten door de FDA op 5 december 2017 en in de Europese Unie op 8 februari 2018.[3]
  • Rybelsus (tabletten): bedoeld voor de behandeling diabetes type 2 (FDA goedkeuring 20 september 2019[4], EMA goedkeuring 3 april 2020[5])
  • Wegovy (injecties): bedoeld voor de behandeling van obesitas (FDA goedkeuring 4 juni 2021[6], EMA goedkeuring 6 januari 2022[7])

Toediening en dosering

Medicatie gebaseerd op hormonen als GLP-1 wordt over het algemeen niet goed opgenomen door het maagdarm-kanaal. Daarom is semaglutide vooral verkrijgbaar in de vorm van een oplossing voor injectie. Het heeft een lange werkingsduur, en er is slechts een injectie per week nodig, beginnend met 0,25 mg per injectie en na vier weken te verhogen naar 0,5 mg, of indien nodig 1 mg, de maximaal voorgestelde dosis voor de behandeling van diabetes type 2.[8] Voor obesitas ligt de onderhoudsdosis hoger, namelijk op 1,7 mg of 2,4 mg per week.[9]

Voor semaglutide is er echter een oplossing gevonden waardoor het wél in het maagdarm-kanaal kan worden opgenomen: SNAC (N-(8-[2-hydroxybenzoyl] amino) caprylate). SNAC zorgt ervoor dat semaglutide niet wordt afgebroken door maagzuur en enzymen in de maag.[10] Het Zorginstituut Nederland oordeelde dat de 1 maal daags orale toediening, Rybelsus®, gelijkwaardig was aan de injectie 1 keer per week.[8]

Bijwerkingen en contra-indicaties

Bijwerkingen

Zoals bij alle GLP-1 receptor agonisten geeft semaglutide vooral klachten van het maagdarm-kanaal: misselijkheid, overgeven, diarree en obstipatie. Omdat het middel sterke verlaging geeft van het bloedglucose kan het ook een verlaagde glucosespiegel geven (hypoglykemie), maar dit gebeurt eigenlijk alleen als het gebruikt wordt met andere middelen die dit effect versterken (zoals insuline en SU-derivaten).[8]

Contra-indicaties

In laboratoriumproeven op knaagdieren bleek semaglutide niet-letale C-cel-schildkliertumoren te veroorzaken, afhankelijk van de dosis en duur van de behandeling. Het is niet bekend of dit ook bij mensen kan gebeuren, maar vanwege dit risico is het middel contra-geïndiceerd bij patiënten met een persoonlijke of familiale geschiedenis van dergelijke tumoren. Gebruik tijdens zwangerschap en lactatie wordt absoluut afgeraden.[11]

Prijs

Ozempic, de semaglutide-injectie die wordt gebruikt voor T2D-behandeling, heeft een catalogusprijs van $936 in de Verenigde Staten en $169 in Japan. De prijzen waren $147 in Canada, $144 in Zwitserland, $103 in Duitsland, België en Nederland, $96 in Zweden, $93 in het Verenigd Koninkrijk en $87 in Australië. Frankrijk had de laagste prijs op $83 (21 augustus 2023; cijfers hebben betrekking op een maandlevering).

In de VS heeft Wegovy een catalogusprijs van $ 1.349,02 per maand vanaf 2022, wat suggereert dat vanwege de hoge kosten veel mensen "die het meest zouden kunnen profiteren van gewichtsverlies, zich dergelijke dure medicijnen misschien niet kunnen veroorloven". Hoge kosten van Ozempic brachten sommige verzekeringsmaatschappijen ertoe om patiënten te onderzoeken en verzekering te weigeren omdat ze onvoldoende bewijs voor diabetes vonden, en veronderstelden dat het eerder diende om af te vallen.

In het VK is semaglutide verkrijgbaar op recept van de NHS voor diabetes tegen nominale of geen kosten voor patiënten. Het is ook beschikbaar voor obesitas, beperkt tot behandeling gedurende twee jaar. De grote vraag veroorzaakte in 2023 wereldwijde aanbodtekorten aan semaglutide; Tijdens het tekort werden geen nieuwe Britse recepten uitgegeven.

Referenties

  1. Svetlana Mojsov: Unsung drug developer. Nature, Vol. 624, 21/28 December 2023. https://www.nature.com/articles/d41586-023-03927-1.pdf (PDF)
  2. U.S. Patent 8129343, "Acylated GLP-1 compounds" van 6 maart 2012, Novo Nordisk A/S
  3. European Medicines Agency: Ozempic product details
  4. (en) Commissioner, Office of the, FDA approves first oral GLP-1 treatment for type 2 diabetes. FDA (24 maart 2020). Geraadpleegd op 25 december 2024.
  5. (en) Rybelsus | European Medicines Agency (EMA). www.ema.europa.eu (27 mei 2020). Geraadpleegd op 25 december 2024.
  6. (en) Commissioner, Office of the, FDA Approves New Drug Treatment for Chronic Weight Management, First Since 2014. FDA (21 juni 2021). Geraadpleegd op 25 december 2024.
  7. (en) Wegovy | European Medicines Agency (EMA). www.ema.europa.eu (10 maart 2022). Geraadpleegd op 25 december 2024.
  8. a b c Farmacotherapeutisch rapport oraal semaglutide (Rybelsus®) bij de behandeling van volwassenen met T2DM en een BMI ≥ 30kg/m2 die onvoldoende glykemische controle bereiken met ofwel metformine en/of sulfonylureumderivaat, ofwel met ≥3 maanden optimaal getitreerd basaal insuline in combinatie met metformine en/of sulfonylureumderivaat
  9. Wegovy
  10. Solis-Herrera, Carolina, Kane, Michael P., Triplitt, Curtis (22 augustus 2023). Current Understanding of Sodium N-(8-[2-Hydroxylbenzoyl Amino) Caprylate (SNAC) as an Absorption Enhancer: The Oral Semaglutide Experience]. Clinical Diabetes 42 (1): 74–86. ISSN:0891-8929. PMID: 38230324. PMC: PMC10788673DOI:10.2337/cd22-0118.
  11. Farmacotherapeutisch Kompas