Religieuze minderheden in Italië

De overgrote meerderheid van de Italianen is rooms-katholiek. Nadat dit in 1984 de status van staatsgodsdienst verloor, is het aantal religieuze minderheden toegenomen. Dit is vooral een gevolg van de toename van het aantal immigranten, en in mindere mate van heroriëntatie onder autochtone Italianen. Uit een onderzoek uit het jaar 2008 bleek dat bijna 3,5 miljoen van de ingezetenen van Italië zichzelf onder een van de verschillende religieuze minderheden schaarde.[1] Dat was 5,87% van de Italiaanse bevolking. Hier komen de atheïsten en de agnosten nog bij. De Unione degli Atei e degli Agnostici razionalistici[2] is de officiële Italiaanse organisatie voor atheïsten en agnosten. De Italiaanse Unie voor Rationele Atheïsten en Agnosten had in 2008 2767 leden.

Statistiek

Een onderzoek uit 2008 gaf de volgende verdeling weer van niet rooms-katholieke inwoners van Italië:[3]

Italiaanse staatsburgers Immigranten Totaal
"randkatholieken" en dissidente katholieken 20.000 20.000
orthodoxen 57.000 836.000 893.000
protestanten 409.000 180.000 598.000
Jehova's Getuigen en daarbij aangeslotenen 400.000 15.000 415.000
andere groepen van christelijke oorsprong 26.000 52.200 78.200
joden 29.000 7.000 36.000
moslims 40.000 1.253.400 1.293.400
Bahá'i en andere groepen van islamitische oorsprong 3.000 3.000
hindoes en neo-hindoes 18.000 45.000 63.000
boeddhisten 107.000 37.000 144.000
aanhangers van Osho en daarvan afgeleide groepen 4.000 4.000
Sikh, radhasoami en afgeleiden 2.500 15.000 17.500
andere groepen van oosterse oorsprong 1.000 1.000
nieuwe Japanse religies 2.500 2.500
esoterici en "ancient wisdom" 13.500 13.500
bewegingen van het menselijk potentieel 20.000 20.000
georganiseerde New Age- en Next Agebewegingen 20.000 20.000
andere van oosterse en Afrikaanse oorsprong 30.000 30.000
andere 5.000 3.500 8.500
totaal 1.178.000 2.321.000 3.499.900

Christendom

Vrijwel de gehele Italiaanse bevolking, namelijk ongeveer 90%, behoort officieel tot de Rooms-Katholieke Kerk. Andere christelijke religies die in Italië voorkomen zijn bijvoorbeeld oosters-orthodoxen, protestanten en Jehova's getuigen. Deze stromingen zijn weer onder te verdelen in kleinere kerken of genootschappen.

In 2008 telde Italië een kleine 900.000 orthodoxen. Het merendeel hiervan is immigrant. Ongeveer 600.000 Italianen zijn protestant (hiervan is ongeveer twee derde autochtoon). Daarnaast telt Italië ruim 400.000 Jehova's getuigen. Voor overige aantallen zie de tabel van Cesnur.

Het protestantisme heeft een 800-jarige geschiedenis in Italië. 's Werelds oudste protestantse kerk, de waldenzen (Chiesa Valdese), vond haar oorsprong in Noord-Italië, maar werd eeuwenlang zwaar vervolgd. Italiaanse bisschoppen hebben hier in 1997 officieel hun excuses voor aangeboden. Deze kerk werd in 1947 bij wet erkend. Tegenwoordig is het grootste deel van de protestanten in Italië lid van een pinkstergemeente. Andere protestantse kerken in Italië zijn bijvoorbeeld lutheranen (met name van de Duits sprekende gemeenschappen in Zuid-Tirol), methodisten en baptisten. Samen vormen ze de Bond van Protestantse Kerken. Tevens kent Italië een groep van ongeveer 22.000 mormonen.[4]

Onderverdeling protestantisme

De groep protestanten in Italië is relatief klein en kent redelijk verdeelde opvattingen. Zo bestaat er een kloof tussen de groeiende pinkstermeerderheid en de niet-pinkster minderheid. Wanneer er nieuwe kerken ontstaan, is dit vaker door onenigheden dan door strategische kerkplannen. Hierdoor zijn er in Italië veel kleine kerken en genootschappen te vinden.[5]

Het protestantisme in Italië is als volgt onder te verdelen:[6]

Eerste protestantisme

Tweede protestantisme

  • Baptisten (Chiese battiste)
  • Gereformeerde baptisten (battisti riformati)
  • Methodisten (Chiese metodiste)

Il Movimento di Restaurazione

  • Kerk of discipelen van Christus

Derde protestantisme

  • Broederschappen
  • Vrijgemaakte kerken
  • Holinessbewegingen; bijvoorbeeld het Leger des Heils (l’Esercito della Salvezza)
  • Diverse andere genootschappen

Pinkstergemeenten (Il protestantismo pentecostale)

  • Eerste golf (la prima ondata)
  • Tweede golf (la seconda ondata)
  • Derde golf (la terza ondata)

Parachiesa

  • Diverse (hulp-) instanties met een christelijke grondslag

Radicaal protestantisme

Adventisten (Avventista)

Jodendom

Het jodendom is de oudste religieuze groepering die ononderbroken op Italiaanse bodem aanwezig is geweest. In het hedendaagse Italiaanse jodendom zijn twee richtingen te onderscheiden:

Islam en groepen van islamitische oorsprong

Grote moskee van Rome, geopend in 1995

In Italië zijn diverse islamitische en aanverwante groeperingen:

  • Soennieten, in Italië vooral aanwezig sinds de jaren ’60 van de twintigste eeuw. Belangrijke organisaties zijn de Lega Musulmana Mondiale - Italia[8] en het Centro Islamico Culturale d'Italia.
  • Sjiieten, dit betreft vooral in Italië woonachtige Iraniërs. Een aanspreekpunt is de Associazione Islamica Ahl-al-Bait in Napels.
  • Soefi's, deze beweging kent geen centrale organisatie. Van diverse richtingen binnen het soefisme zijn vestigingen te vinden in Italië.
  • Bahá'i, met als organisatie Assemblea Spirituale Nazionale dei Bahá'í d'Italia in Rome.[9]
  • Subud, dit betreft vooral in Italië woonachtige Indonesiërs: Associazione Subud Italia in Florence.[10]

Hindoeïsme en groeperingen van hindoeïstische origine

In Italië zijn diverse ashrams en yoga-centra. De voornaamste organisatie van hindoes is de Unione Induista Italiana (Sanatana Dharma Samgha) in Rome.[11]

Boeddhisme

Boeddhisten zijn in Italië vooral aanwezig sinds de jaren 60 van de twintigste eeuw. In 1960 werd in Florence de Associazione Buddhista Italiana gesticht, en vanaf 1967 verscheen het tijdschrift Buddhismo Scientifico. De centrale organisatie is de Unione Buddhista Italiana (U.B.I.) in Rome.[12] In deze organisatie werken diverse stromingen binnen het Italiaanse boeddhisme samen.