Rangeren

Rangeerlocomotief serie NS 200/300, in jargon een sik.
De spoorbundel met opstel- en verdeelsporen van rangeerterrein Kijfhoek.

Rangeren is het verplaatsen van spoorwegmaterieel over een kleine afstand en met lage snelheid.[1] Eén enkele verplaatsing wordt een rangeerbeweging genoemd. Het begrip rangeren wordt niet gebruikt voor ritten of verplaatsingen die nodig zijn voor onderhoud of herstel, en ook niet voor (korte of langzame) ritten voor het vervoer van personen en/of goederen.[2] Rangeren vindt gewoonlijk plaats op een rangeerterrein, spoorwegemplacement of station.[3]

Rangeerbewegingen

Voorbeelden van rangeerbewegingen zijn:

  • het verplaatsen van een locomotief, motorrijtuig of treinstel, bijvoorbeeld:
    • het voorbrengen van materieel van een opstelspoor naar een perronspoor;
    • het afvoeren van materieel van een perronspoor naar een opstelspoor.

Rangeervoorbeelden waarbij gewoonlijk meerdere rangeerbewegingen nodig zijn:

  • het 'omlopen' van een locomotief van de ene zijde van de trein naar de andere zijde;
  • het wijzigen van de treinsamenstelling door:
    • het bijplaatsen en aan- of afkoppelen van spoorwegrijtuigen;
    • het bijplaatsen of 'aftrappen' (ontkoppelen) van treinstellen;
    • het uitzetten van defecte voertuigen;
    • het aan- of afkoppelen van goederenwagons;
    • het plaatsen of 'uithalen' (wegslepen) van wagons op bijvoorbeeld een laad- of losspoor;
    • het sorteren van goederenwagons naar bestemming (heuvelen of stoten).

Werkwijze

Bij rangeren rijdt men met lage snelheid, in Nederland en België maximaal 40 km/h.[3][4]

Een rangeerdeel voert zowel aan de voor- als achterzijde het rangeersein. In Nederland is dat één witte of gele lamp;[5] in België twee.[bron?]

Bij rangeren wordt vaak een rangeerlocomotief gebruikt. Na het samenstellen van de trein door rangeerders en rangeermachinisten wordt de treinlocomotief tegen de wagens gerangeerd, wordt een remproef genomen en de rijdende machinist ingelicht over de eigenschappen van de trein, zoals de lengte, het aantal voertuigen, eventuele gevaarlijke stoffen en de maximumsnelheid.[bron?]

Figuurlijk

Het woord rangeren wordt ook figuurlijk gebruikt: iemand die bijvoorbeeld door zijn werkgever wordt ontslagen en nergens meer nodig is, voelt zich uitgerangeerd.[6]

Zie ook

Referenties

  1. ↑ Hulpmiddel rangeren. ertms.nl. Gearchiveerd op 30 september 2023. Geraadpleegd op 30 september 2023. “Rangeren is het met een lage snelheid verplaatsen van spoorwegmaterieel met rangeerlocomotieven.”
  2. ↑ ProRail, Netverklaring 2023. prorail.nl (6 april 2022). Gearchiveerd op 30 september 2023. Geraadpleegd op 30 september 2023. “Een rangeerbeweging is een beweging zonder oogmerk van vervoer, waarbij de restrictie geldt dat geen vrije baan wordt bereden, dus binnen de grenzen van een emplacement of materieelknooppunt.”
  3. ↑ a b Marijnissen, Hans, Rangeren. infrasite.nl. Geraadpleegd op 27 september 2023.
  4. ↑ Belgische lichtseinen in het grootbedrijf. Modelspoormagazine (2005-10). Gearchiveerd op 2 oktober 2023. Geraadpleegd op 2 oktober 2023. “De maximumsnelheid bij een rangering is 40 km/uur en 20 km/uur bij opdrukbewegingen.”
  5. ↑ Eikelboom, Fred, Front en sluitseinen. beneluxspoor.net (29 juli 2023). Gearchiveerd op 1 oktober 2023. Geraadpleegd op 1 oktober 2023. “Tijdens het rangeren dient het materieel, aan beide zijden van het railvoertuig, voorzien te zijn van één witte of gele lamp.”
  6. ↑ uitgerangeerd Nederlands woordenboek - Woorden.org. www.woorden.org. Geraadpleegd op 27 september 2023.
Zie de categorie Shunting van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.