Rainer Rümmler

Rainer Gerhard Rümmler (Leipzig, 2 juli 1929 – Berlijn, 16 mei 2004; eigenlijke naam Reinhard Erich Gerhard Rümmler) was een Duits architect. Hij ontwierp uitsluitend openbare gebouwen en was verantwoordelijk voor vrijwel alle West-Berlijnse metrostations uit de jaren zeventig en tachtig.

Leven

Rümmler werd geboren in Leipzig, maar bracht zijn jeugd vanwege overplaatsingen van zijn vader door in Plauen, Berlijn en Leszno (Polen). In 1948 behaalde hij zijn Abitur aan het Freiherr-vom-Stein-Gymnasium in Spandau (Berlijn). In de herfst van hetzelfde jaar begon Rümmler zijn studie architectuur aan de Technische Universiteit Berlijn, waar hij les kreeg van onder anderen Willy Kreuer, Hans Hertlein en Hans Scharoun. In 1954 studeerde Rümmler af.

Al sinds 1953, nog voor zijn afstuderen, werkte Rümmler bij de bouwdienst van het district Spandau. Hier realiseerde hij zijn eerste project: een middelbare school in Siemensstadt. In 1956 werd hij kandidaat-ambtenaar bij de dienst volkshuisvesting en bouw van de Berlijnse Senaat. Deze aanstelling beëindigde hij in 1958 met het staatsexamen voor hogere technische ambtenaren. Vervolgens werkte Rümmler korte tijd bij een particulier architectenbureau en de Duitse Rijksbouwdienst, tot hij in 1959 opnieuw bij de Berlijnse dienst volkshuisvesting en bouw aangenomen werd. Daar was Rümmler, als secretaris van de dienst regeringsgebouwen, plaatsvervanger van Bruno Grimmek, de voorzitter van de commissie planning en ontwerp.

In 1960 werd Rümmler benoemd tot hoger bouwkundig ambtenaar (Baurat), in 1964 bereikte hij de rang van Oberbaurat. In de laatstgenoemde functie kreeg Rümmler de leiding over een onderafdeling, die verantwoordelijk was voor bovengrondse bouw, monumentenzorg, infrastructurele werken en technische ontwikkeling. In 1994 ging hij als leitender Baudirektor met pensioen.

Rümmler overleed op 74-jarige leeftijd. Hij werd begraven op het kerkhof In den Kisseln in Spandau.

Werk

Het belangrijkste deel van Rümmlers werk vormt ongetwijfeld het zeer grote aantal metrostations dat hij ontwierp. Hij drukte een duidelijk herkenbaar stempel op de derde bouwfase van de Berlijnse metro.

Van het midden van de jaren zestig tot het midden van de jaren negentig was Rümmler verantwoordelijk voor alle nieuwe metrostations in Berlijn, op een na. (Station Schloßstraße dat door een particulier architectenbureau werd ontworpen.) In tegenstelling tot Alfred Grenander, die tot begin jaren dertig huisarchitect van de Berlijnse metro was, werkte Rümmler niet met eenheidsontwerpen, maar streefde hij ernaar elk station een individueel uiterlijk te geven. Net als Grenander maakte Rümmler, met name in zijn vroege werk, gebruik van dominante "kernkleuren", maar waar Grenander kleurschema's in een vaste, betekenisloze volgorde toepaste, richt Rümmler zich bij zijn ontwerpen op associaties met de naam of omgeving van het betreffende metrostation. Zo koos hij in station Bayerischer Platz voor wanden in de kleuren blauw en wit van de Beierse vlag en weerspiegelt station Konstanzer Straße het wapen van Konstanz.

Vanaf de jaren tachtig kwamen de associaties niet alleen meer tot uiting in kleuren, maar gebruikte Rümmler steeds pompeuzere vormen. Typisch voor zijn stijl uit deze periode zijn de stations van het noordwestelijke deel van de U7, waar de wanden gedecoreerd zijn met bonte mozaïeken. Critici hekelden Rümmlers aanpak en stelden dat de ontwerpen zich verwijderden van de functionaliteit van het metrostation.[bron?] Ondertussen creëerde Rümmler naast ondergrondse constructies ook bovengrondse gebouwen, zoals de stationshal van station Fehrbelliner Platz.

In station Hermannstraße, het laatste dat hij ontwierp, greep Rümmler terug op een sobere zakelijke stijl. Als reden hiervoor geldt zowel het gebrek aan financiële middelen van het stadsbestuur, als de aansluiting bij de naburige stations die nog door Grenander waren ontworpen. Rümmler beeldde hier ook de geschiedenis van het reeds meer dan zestig jaar in ruwbouw aanwezige station uit. Zo zijn op verschillende plaatsen opschriften te zien die dateren uit de Tweede Wereldoorlog, toen het station dienstdeed als schuilkelder.

Naast tientallen metrostations ontwierp Rümmler ook een aantal Berlijnse overheidsgebouwen als brandweerkazernes en scholen. Daarnaast was hij verantwoordelijk voor de metrowerkplaats in Berlin-Britz.

Overzicht

Metrostations

De groene wanden van station Eisenacher Straße symboliseren de bosrijke omgeving van de stad Eisenach.
De groene wanden van station Eisenacher Straße symboliseren de bosrijke omgeving van de stad Eisenach.
Het knalrode toegangsgebouw met klokkentoren van station Fehrbelliner Platz
Het knalrode toegangsgebouw met klokkentoren van station Fehrbelliner Platz
Het originele interieur van het in 1978 geopende station Adenauerplatz; inmiddels is het station heringericht.
Het originele interieur van het in 1978 geopende station Adenauerplatz; inmiddels is het station heringericht.
Buckower Chaussee is het enige S-Bahnstation én het enige bovengrondse station dat Rümmler ontwierp.
Buckower Chaussee is het enige S-Bahnstation én het enige bovengrondse station dat Rümmler ontwierp.
Station Hermannstraße, opschrift uit de Tweede Wereldoorlog.
Station Hermannstraße, opschrift uit de Tweede Wereldoorlog.

Overige werken

Publicaties

  • Gerhard Rümmler: Fünf neue U-Bahnhöfe in Berlin; uit: Bauwelt, 69e jaargang, nummer 33 (1 september 1978), pp. 1206–1208
  • Gerhard Rainer Rümmler: U-Bahnbau ab 1950; uit: Berlin und seine Bauten, deel X, band B Anlagen und Bauten für den Verkehr, (1) Städtischer Nahverkehr, pp. 78–99; Verlag von Wilhelm Ernst & Sohn, Berlijn, 1979. ISBN 3-433-00842-6
  • Rainer G. Rümmler: Gestaltung von U-Bahnhöfen; uit: U-Bahnlinie 7 erreicht den Bezirk Spandau von Berlin, pp. 10–13; bijzondere uitgave van Berliner Bauwirtschaft t.g.v. de Berliner Bauwochen, 1980
  • Rainer G. Rümmler: Gestaltung von fünf U-Bahnhöfen der Linie 7 - Anreize zur Erarbeitung einer Gestaltung des unverwechselbaren „Ortes U-Bahnhof“; uit: Verlängerung der U-Bahnlinie 7 bis Bahnhof Rathaus Spandau, pp. 25–29; bijzondere uitgave van Berliner Bauwirtschaft, nummer 18, uitgegeven door de senator voor volkshuisvesting en bouw, 1984
  • Wolfgang Kramer, Rainer G. Rümmler et al.: U-Bahnlinie 8 - Verlängerung in Richtung Norden; band 15 van de serie Berlin baut; Stedelijke dienst voor volkshuisvesting en bouw, Berlijn, 1994