Paradise Lost (gedicht)
Paradise Lost is een episch gedicht in blank vers dat de 17e-eeuwse Engelse dichter John Milton schreef tussen 1658 en 1663, toen hij al geheel blind was geraakt.[1] De publicatie ervan werd vertraagd door de uitbrekende pestepidemie en de Grote brand van Londen. Dit meer dan 10.000 versregels tellende gedicht werd voor het eerst gepubliceerd in augustus 1667 in tien boeken. Een tweede (ietwat gewijzigde) versie kwam in twaalf boeken uit in 1674. Het gedicht verhaalt van de opstand van Lucifer (Satan) tegen God, Lucifers val in de hel en daarna zijn komst als slang naar het paradijs, de verleiding van Eva, de ongehoorzaamheid van Adam en Eva, en hun verdrijving uit het paradijs. Paradise Lost werd in 1671 gevolgd door het minder bekende Paradise Regained (Het herwonnen paradijs), dat vier boeken omvatte. ThematiekHet gedicht in jambische pentameter heeft als onderwerp het christelijke verhaal van de zondeval van de mens: de verleiding van Adam en Eva door de gevallen engel Satan en hun verdrijving uit de Hof van Eden. Miltons doel, vermeld in Boek I, was "de wegen van God te rechtvaardigen tegenover de mensen" en "opheldering verschaffen over het conflict tussen de eeuwige vooruitziende blik van God en de vrije wil". Hoewel het epos in de eerste plaats gaat over de val van de mens, werkt het personage van Satan als een antiheld en als een drijvende kracht in de plot. De manier waarop Milton hem had uitgebeeld fascineerde de critici. Sommige vroegere interpretaties vatten Paradise Lost op als een gedicht dat vraagtekens zet bij de macht van de kerk, in plaats van slechts een beschrijving te zijn van de val van Adam en Eva uit het paradijs. Klassieke conventiesIn het gedicht volgde Milton een aantal van de klassieke epische conventies zoals te vinden in Homerus' Ilias en Odyssee, en Vergilius' Aeneis. Zo begint Paradise Lost net als vele klassieke heldendichten met een aanroepingstoop, een invocatie van de Muze aan wie gevraagd wordt zich met het ontstaan van het werk te belasten. De 'Heav'nly Muse' in het gedicht is de Heilige geest; 'That shepherd' is Mozes; met 'chosen seed' wordt verwezen naar de menselijke wezens die Mozes' boodschap ontvangen:
Vertaling:
Andere conventies van de klassieken die Milton (soms in enigszins aangepaste vorm) volgt, zijn:
Overeenkomsten met Vondels Lucifer (1654)Sommige onderzoekers[3] wijzen op de mogelijkheid dat Milton zich voor zijn Paradise Lost wellicht liet inspireren door Joost van den Vondels Lucifer (1654). De twee werken vertonen namelijk overeenkomsten: de focus op Lucifer, de beschrijving van de strijd in de hemel tussen Lucifers troepen en Michaël, en de anticlimax als Adam en Eva gedwongen worden het paradijs te verlaten. Een voorbeeld: Vondel
Milton
Nederlandse vertalingen
De recentste vertalingen zijn die van Jules Grandgagnage uit 2023 en die van Peter Verstegen uit 2003. Hun vertalingen respecteren net als die van hun voorganger Jacobus Van Zanten uit 1728 Miltons jambische pentameter (vijf heffingen per versregel) en wijken bovendien niet af van de totale lengte van het werk (10.000 versregels). Een andere hedendaagse, maar onvoltooid gebleven vertaling is die van Wim Jonker, die bij zijn dood in 2000 tienenhalf van de twaalf boeken had vertaald. Fragmenten ervan werden gepubliceerd in De Tweede Ronde (1993, 1997, 2000).[4]De nazaten van Jonker vroegen aan Verstegen om Jonkers werk te voltooien, maar die gaf uiteindelijk de voorkeur aan een eigen vertaling.[5]
Verder zijn er de onvoltooide vertaling van Alex Gutteling (Zang I-VI gepubliceerd in 1912), later voltooid door Albert Verwey (Zang VII-XII) en de volledige vertaling van Ten Kate uit 1875, waarin Miltons vijfvoetige blanke verzen, net als bij Lambert Paludanus (1730), zijn vervangen door rijmende alexandrijnen.[6][7] Enkele oudere vertalingen zijn online te vinden, onder meer via de Digitale Bijzondere Collecties van de Universiteitsbibliotheek Utrecht:
Referenties
Bronnen
|