Nederrijnse Heuvelrug

Reliëfkaart van de Nederrijnse heuvelrug

De Nederrijnse Heuvelrug (Duits: Niederrheinischer Höhenzug) is een stuwwal, die zich met verschillende onderbrekingen in het westen van het Nederrijnse Laagvlakte van Krefeld tot Nijmegen in een wijde boog tussen het Rijndal in het oosten en het dal van de Niers uitstrekt. Dit landschapelement wordt ook wel de Nederrijnse Hoogte genoemd.

De stuwwal die op enige plaatsen tot honderd meter hoogte reikt (Klever Berg (106 m)) en die meer dan zestig meter boven de omliggende rivierterrassen van de oer-Rijn uitsteekt, ontstond in de voorlaatste IJstijd (het Saale-glaciaal), door opstuwingen van uit het noordoosten komende gletsjers en gletsjertongen. Twee van deze gletsjertongen vormden de glaciale bekkens van Groesbeek en Kranenburg waardoor de op de kaart duidelijk herkenbare typerende W-vormige stuwwal tussen Nijmegen en Kleef ontstond.

Lijst van heuveltoppen

Hoofdsectie Deelsectie (dichtstbijzijnde plaats) Berg/heuvel Plaats Hoogte[1] Coördinaten[1] Opmerkingen/bronnen
Pfalzdorfer Höhen
Ketelwald 		Zeven Heuvelen
(Nederlands deel van de Groesbeeker Lobus) 		Vlierenberg Berg en Dal 91,8 51° 48′ NB, 5° 55′ OL [2]
Stollenberg Berg en Dal 83 51° 50′ NB, 5° 55′ OL [3]
Muntberg Groesbeek 82,6 51° 48′ NB, 5° 54′ OL
Hooge Hoenderberg Groesbeek 81,1 51° 47′ NB, 5° 54′ OL
Wolfsberg Groesbeek 77,8 51° 46′ NB, 5° 55′ OL
Kiekberg Plasmolen 76,7 51° 45′ NB, 5° 55′ OL Natuurgebied Sint Jansberg
Duivelsberg
(Duits: Wylerberg) 		Berg en Dal 75,9 51° 49′ NB, 5° 57′ OL
Papenberg Mook 75 51° 45′ NB, 5° 55′ OL Natuurgebied Mookerheide
Ravenberg Beek 67 51° 50′ NB, 5° 55′ OL [4]
Sint-Maartensberg Plasmolen 66,1 51° 45′ NB, 5° 56′ OL Natuurgebied Sint Jansberg
Sint-Jansberg Plasmolen 59 51° 44′ NB, 5° 56′ OL Natuurgebied Sint Jansberg[5]
Boterberg Berg en Dal 46 51° 50′ NB, 5° 55′ OL
Reichswaldhöhen / Duitse deel van de Groesbeeker Lobus
(bij Grafwegen) 		N.N. 74 51° 45′ NB, 5° 58′ OL Niet ver van de brandtoren; ligt de beroemde rots het "Goldenes Kalb"
Freudenberg
(Freilenberg) 		71 51° 45′ NB, 5° 59′ OL
Jan 66 51° 45′ NB, 5° 58′ OL
Hunsköbel 62[6] 51° 45′ NB, 5° 58′ OL
Jäje 54[6] 51° 44′ NB, 5° 58′ OL ("Sohn von Jan")[6]
Hertenkop 50[6] 51° 45′ NB, 5° 59′ OL
Reichswaldhöhen / Kranenburger Lobus
(zuidelijk van Kranenburg bij Kleef) 		Klever Berg 106[7] 51° 47′ NB, 6° 7′ OL Met uitkijktoren
Rupenberg 96[6][8] 51° 46′ NB, 6° 5′ OL
Stoppelberg 92 51° 46′ NB, 6° 5′ OL
Brandenberg 90 51° 46′ NB, 6° 1′ OL
Geldenberg 89 51° 45′ NB, 6° 3′ OL Met brandtoren
Sternberg 86 51° 48′ NB, 6° 7′ OL Standplaats oorlogsgedenkteken
Neun-Uhren-Berg
(Negenurenberg) 		87 51° 46′ NB, 6° 4′ OL
Lentsenberg 85 51° 45′ NB, 6° 1′ OL
Treppkesberg
(Trepkesberg) 		84 51° 46′ NB, 6° 4′ OL
Rosenbordenberg 81[6] 51° 46′ NB, 6° 5′ OL
Godlofsenberg 81 51° 45′ NB, 6° 3′ OL
Himmelsleiter 80+ 51° 45′ NB, 6° 1′ OL
Pölsberg 78[6] 51° 45′ NB, 6° 4′ OL
Beginenberg 76[6] 51° 46′ NB, 6° 1′ OL
Drüller Berg (Drölsenberg) 76 51° 46′ NB, 5° 60′ OL
Köhlerberg 74[6] 51° 47′ NB, 6° 5′ OL
Grote Högt 70[6] 51° 46′ NB, 6° 5′ OL
Rauwenberg 70[6] 51° 45′ NB, 6° 3′ OL
Hauberg 68 51° 45′ NB, 6° 1′ OL
Königsstuhl 64[6] 51° 45′ NB, 6° 4′ OL
Mönnikenberg 65[6] 51° 46′ NB, 6° 5′ OL
Pölhögt 60[6] 51° 46′ NB, 6° 1′ OL
Spielberg 53,6 51° 48′ NB, 6° 6′ OL Standplaats oorlogsgedenkteken
Vossenhögt 53[6] 51° 46′ NB, 6° 0′ OL
Maselberg 52,5 51° 47′ NB, 6° 5′ OL
Wolfsberg 46 51° 47′ NB, 6° 4′ OL Voormalige zandgroeve, thans beschermd natuurgebied
Vossberg 46 51° 47′ NB, 6° 5′ OL
Frasselter Berg 40+ 51° 47′ NB, 6° 2′ OL
Heyberg 40+ 51° 46′ NB, 6° 2′ OL Standplaats windturbine
Hingstberg 33,3 51° 47′ NB, 6° 4′ OL Voormalige zandgroeve, thans beschermd natuurgebied
Bedburg-Moyländer Höhen
(van Kleef over Bedburg-Hau en Moyland naar Kalkar) 		Monreberg 68,3 51° 43′ NB, 6° 18′ OL Standplaats zendmasten en watertoren
Pierenberg 57,6 51° 43′ NB, 6° 18′ OL
Kalkarberg 46,7 51° 44′ NB, 6° 17′ OL Standplaats kazerne met zendinstallaties
Sternberg
(bij Schneppenbaum) 		43 51° 45′ NB, 6° 13′ OL
Eselsberg 41 51° 45′ NB, 6° 12′ OL Voormalige standplaats standerdmolen Schneppenbaumer Mühle (1926 gesloopt)
Schollenberg 34,9 51° 45′ NB, 6° 13′ OL
Pfalzdorfer Höhenrand
(van Kalkar over Uedem naar Goch) 		Paulsberg 55 51° 41′ NB, 6° 18′ OL Militairgebied
Katzenberg 54 51° 40′ NB, 6° 17′ OL Standplaats van de windmolen Hohe Mühle, thans uitzichttoren (foto)
Totenhügel 53+ 51° 42′ NB, 6° 18′ OL Standplaats grindgroeve
Rother Berg 48,5 51° 40′ NB, 6° 17′ OL Standplaats zendmasten, kazerne
Gochfortzberg 45,2 51° 39′ NB, 6° 18′ OL
Klutenberg 40,1 51° 39′ NB, 6° 17′ OL
Kalvariberg 34 51° 43′ NB, 6° 6′ OL
Xantener Lobus Balberger/Labbecker Höhen,
(Sonsbecker Schweiz, Tüschenwald, Uedemer Hochwald, tussen Sonsbeck, Labbeck en Marienbaum) 		Balberg
(Balberger Höhe) 		87,4 51° 38′ NB, 6° 22′ OL
N.N. (im nördlichen Tüschenwald bei Wessels) 86,9 51° 39′ NB, 6° 21′ OL Standplaats zendtoren
Op den Hövel 85,9 51° 38′ NB, 6° 24′ OL
Steinhügel 79,2 51° 39′ NB, 6° 21′ OL
Dürsberg 79 51° 37′ NB, 6° 23′ OL Met uitzichttoren. Ongeveer 0,5 km noordwestelijk van de Dürsberges ligt een naamloze heuvel met 80,9 m hoogte.
Auf dem Berg 78,8 51° 37′ NB, 6° 24′ OL
Krobsberg 75,7 51° 38′ NB, 6° 22′ OL
Die Hau 73 51° 39′ NB, 6° 21′ OL
N.N. (in Uedemer Hochwald) 72 51° 41′ NB, 6° 22′ OL Naast de telecommunicatietoren
Die Wendeltreppe 60+ 51° 37′ NB, 6° 23′ OL
Sandberg 48,9 51° 37′ NB, 6° 25′ OL Voormalige zandgroeve
Hufscher Berg 46 51° 40′ NB, 6° 22′ OL
Die Hees/Maikamer
(bij Xanten) 		Drei-Bäumchen-Berg 75,5 51° 38′ NB, 6° 28′ OL Standplaats zendtoren (Richtfunkschaltstelle van de luchtmacht); drie rotsblokken beschermd als natuurmonument
Fürstenberg
(ook: Ob Tolls Berg) 		75[9] 51° 39′ NB, 6° 28′ OL Standplaats Romeins legerkamp Castra Vetera, oostzijde thans beschermd natuurgebied
Wolfsberg 74,8 51° 38′ NB, 6° 27′ OL
Heesberg 72,6 51° 39′ NB, 6° 27′ OL Standplaats brandtoren, zendmast
Dachsberg 56 51° 39′ NB, 6° 28′ OL
Bönninghardt Haagscher Berg 57,8 51° 35′ NB, 6° 27′ OL
Mühlenhöhe Alpen 57,2 51° 35′ NB, 6° 30′ OL Standplaats Altes Kastell en Alte Mühle
Die Leucht 53+ 51° 33′ NB, 6° 31′ OL
Schmitteberg 35+ 51° 35′ NB, 6° 25′ OL Meer vlakke heuvels in de buurt: Bramenberg, Brückenberg, Legeberg
Paßenberg
(Passberg) 		35 51° 36′ NB, 6° 26′ OL Grindgroeve
Stebbigsberg 33,2 51° 35′ NB, 6° 25′ OL
Inselberge bij Kamp-Lintfort Rayener Berg 63[10] 51° 28′ NB, 6° 32′ OL Standplaats windmolen; beschermd natuurgebied
Dachsberg 54,8 51° 30′ NB, 6° 30′ OL
Gülixberg 43,5 51° 27′ NB, 6° 32′ OL
Niersenberg 37,9 51° 31′ NB, 6° 32′ OL
Kamper Berg (ook: Hoher Busch) 35,8 51° 31′ NB, 6° 31′ OL Standplaats Kloster Kamp
Schaephuysener Höhen
(van Oermten over Schaephuysen naar Tönisberg) 		Saelhuyser Berg 80,3 51° 27′ NB, 6° 28′ OL Standplaats verhoogde watertank
Schardenberg /
Finkenberg 		77 51° 27′ NB, 6° 28′ OL
Windberg 69,7 51° 26′ NB, 6° 28′ OL Standplaats Funkkontrollmessstelle van de Bundesnetzagentur
Mühlenberg
(bei Rheurdt) 		69,5 51° 28′ NB, 6° 28′ OL Standplaats zendmast aan de oostzijde
Hahnenberg 69,2 51° 26′ NB, 6° 28′ OL
Oermter Berg (Oermtschen Berg) 68,1 51° 29′ NB, 6° 28′ OL Windpark aan de westzijde
Wartsberg Tönisberg 68 51° 25′ NB, 6° 29′ OL
Mühlenberg Schaephuysen 65,8 51° 26′ NB, 6° 28′ OL Standplaats voormalige windmolen St. Michael-Turm
Warzberg 64 51° 28′ NB, 6° 28′ OL
Mühlenberg Tönisberg (Haag) 63,6 51° 25′ NB, 6° 29′ OL Heden ten dage staat hier geen molen meer
Tönisberger Höhen
(Tönisberg, Hattmanns-Berg) 		55+ 51° 24′ NB, 6° 30′ OL Standplaats van de Tönisberger Mühle, zendmast en Schacht Niederberg IV
Wolfsberg 55+ 51° 24′ NB, 6° 31′ OL
Inselberge bij Krefeld Hülser Berg 63 51° 23′ NB, 6° 32′ OL Met uitkijktoren
Egelsberg 47 51° 23′ NB, 6° 35′ OL Standplaats van de Egelsbergmühle

Opmerkingen

Zie de categorie Niederrheinischer Höhenzug van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.