Musculus sphincter pupillae

Pupilvernauwer
Musculus sphincter pupillae
Spier
iris, vooraanzicht (m. sphincter pupillae wel zichtbaar, geen label)
Synoniemen
Latijn	musculus sphincter iridis[1] musculus constrictor pupillae
Gegevens
Zenuw	nervi ciliares breves
Actie	vernauwing van de pupil
Antagonist	musculus dilatator pupillae
Naslagwerken
Gray's Anatomy	p.1013 tekst foto
Portaal    Biologie

De musculus sphincter pupillae[2] of pupilvernauwer[3] is een spier in het regenboogvlies van het oog en bestaat uit circulair verlopende spiervezels vanaf de pupil. De musculus sphincter pupillae komt voor bij alle gewervelden en bij sommige inktvissen.

Anatomie en fysiologische werking

De spier is samen met de musculus dilatator pupillae verantwoordelijk voor de pupilreflex. Constrictie van de pupil treedt op door lichtinval of ten tijde van accommodatie. Bij dichtbij kijken ontstaat een "dichtbijreflex" die leidt tot pupilvernauwing (miosis), accommodatie, en convergentie (het gelijktijdig naar binnen draaien van beide ogen). Dit wordt ook wel de accommodatietrias genoemd.

De fysiologische vernauwing van de pupil veroorzaakt door de musculus sphincter pupillae wordt ook wel miose genoemd. Parasympathische stimulatie van de muscarine M3-receptoren in de spier veroorzaakt contractie (samentrekken van de spier). Blokkade van deze receptor leidt tot pupilverwijding (mydriase).

De spier wordt geïnnerveerd via parasympathische zenuwvezels afkomstig van de kernen van Edinger-Westphal, die langs de nervus oculomotorius synapteren in het ganglion ciliare, vanwaar het signaal via de nervi ciliares breves naar de musculus sphincter pupillae wordt gevoerd.

Literatuurverwijzingen

1. Sliosberg, A. (1975). Elsevier’s medical dictionary in five languages. English/American / French / Italian / Spanish and German. (2nd Edition). Amsterdam/Oxford/New York: Elsevier’s Scientific Publishing Company.
2. Federative Committee on Anatomical Terminology (FCAT) (1998). Terminologia Anatomica. Stuttgart: Thieme
3. Boon, T. den & Geeraerts, D. (Red.) (2005). Van Dale Groot woordenboek van de Nederlandse Taal (14e editie). Utrecht/Antwerpen: Van Dale Lexicografie BV.