Meteorenzwerm

Alpha-Monocerotidenzwerm in 1995
radiant

Meteorenzwermen, meteorenstormen of sterrenregens zijn zwermen van meteoroïden, vaak afkomstig van stof en gruis achtergelaten door kometen. Wanneer een komeet in de buurt van de zon komt, gaat het ijs verdampen en via geisers door de korst van de komeet breken. Het stof dat hierbij vrijkomt, kan later een meteorenzwerm veroorzaken.

Deeltjes afkomstig van eenzelfde komeet volgen alle ongeveer dezelfde baan. Wanneer de aarde de baan van zo'n zwerm stofdeeltjes kruist, wordt onze planeet getroffen door een "bombardement" van stofdeeltjes, zodat er meer meteoren dan normaal zichtbaar zijn. Op dat moment zeggen we dat een meteorenzwerm actief is. Bekende meteorenzwermen zijn onder meer de Perseïden, Leoniden, Geminiden, Draconiden en Quadrantiden.

Interessant bij een meteorenzwerm is dat alle deeltjes uit dezelfde richting komen. Door het perspectiefeffect lijkt dan alsof de trajecten van de veroorzaakte meteoren, bij achterwaartse verlenging, uit eenzelfde punt lijken te komen (net zoals de sporen van een lange, rechte spoorweg). Dit punt noemt men de radiant van de zwerm. Meteorenzwermen worden doorgaans genoemd naar het sterrenbeeld waarin hun radiant gelegen is. Omdat in de paar dagen dat een zwerm te zien is de aarde verder trekt in zijn baan verschuift de radiant enigszins.

In de loop der tijd zullen de meteoroïden zich gelijkmatig over de hele baan verdelen, zodat de meer of mindere concentratie van de deeltjes een aanwijzing geeft omtrent de ouderdom van de zwermen (Perseïden gelijkmatig verdeeld, oude stroom, Giacobiniden ongelijkmatig, jonge stroom).

Enkele bekende meteorenzwermen

Naam Tijd van verschijning Radiant in sterrenbeeld Moederobject
Quadrantiden (of Boötiden) 2-5 januari Ossenhoeder (Boötes) komeet 2003 EH1
Virginiden 25 januari - 15 april Maagd (Virgo) eclipticaal
Lyriden 20-24 april Lier (Lyra) komeet C/1861 G1 Thatcher
Eta-Aquariden 1-8 mei Waterman (Aquarius) komeet van Halley
Delta-Aquariden 24-31 juli Waterman (Aquarius)
Perseïden 1-15 augustus Perseus komeet 109P/Swift-Tuttle
Draconiden 7-9 oktober Draak (Draco) komeet 21P/Giacobini-Zinner
Orioniden 21-22 oktober Orion komeet van Halley
Tauriden 3-13 november Stier (Taurus)
Leoniden 13-17 november Leeuw (Leo) komeet 55P/Tempel-Tuttle
Andromediden 15 november-6 dec. Andromeda komeet van Biela
Geminiden 7-16 december Tweelingen (Gemini) planetoïde 3200 Phaethon
Ursiden 21-24 december Kleine Beer (Ursa Minor) komeet Tuttle
Iota Draconiden 26 juni-1 juli Draak (Draco)
Omicron-Draconiden 20-24 augustus Draak (Draco)
Zêta-Draconiden 21-31 augustus Draak (Draco)
Zie de categorie Meteor showers van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.