|
Manja Croiset
Manja Croiset (Amsterdam, 5 juli 1946 – Hoogland, januari 2022) was een Nederlandse schrijver, dichter, voordrachts- en beeldend kunstenaar. Ze was een telg uit de kunstenaarsfamilie Croiset en als dochter van twee Holocaust-overlevenden een tweedegeneratieslachtoffer. Over haar is de documentaire Manja, een leven achter onzichtbare tralies (2014) gemaakt. Biografie Manja Croiset is kleinkind van Hijman Croiset, de pater familias van wat een bekende kunstenaarsfamilie is geworden. Ze was de jongste van drie dochters van Odo Croiset en Paula Croiset-Kool (1918–2012), twee Holocaust-overlevenden.[2][3] Haar bestaan werd gaandeweg beïnvloed door geestelijke beproevingen die relateren aan de geschiedenis van haar ouders: tijdens de zwangerschap van haar derde en jongste dochter (Manja) raakte haar moeder zwaar depressief toen ze in de loop van 1945 vernam dat haar hele familie tijdens de Holocaust was vermoord. Volgens Manja zou de band met haar moeder gedurende deze periode in de baarmoeder verstoord zijn.[4][a] Vanaf haar zesde ging ze op balletles bij Nel Roos en in 1960 danste ze voor Unicef in de Jaarbeurshallen.[5] Op haar tiende begon ze met het schrijven van de kinderboeken Pietje en Sjaantje Deel I en Mier en Kabouter Deel II, welke ze zelf illustreerde. Op haar zestiende zou ze om afwijkend gedrag uit huis gezet zijn.[6] Toen ze in de psychiatrie opgenomen werd, stopte haar schrijverswerk. De behandelingsmethode die Croiset onderging zou bestaan hebben uit het volgestopt worden met medicijnen en het regelmatig met injecties tot rust gedwongen worden.[4] Ze doorliep het Amsterdamse Barlaeus Gymnasium[7] alvorens ze als redacteur aan de slag ging bij het Leidsch Dagblad. Pas rond haar zestigste pakte ze de pen weer op en verschenen van haar hand achterelkaar vijftien boeken. Ze schreef met name over haar leven, de oorlog en andere thema’s die haar raakten. In 2009 ontving ze van Uitgeverij Elikser een trofee voor haar oeuvre en de krachtige stem die uit haar veelzijdige werk zou spreken.[6] Het schrijven zou voor haar een vorm zijn geweest om haar ziekte te hanteren, waarbij haar slachtofferschap als rode draad door haar werk liep. Haar meest indrukwekkende werk zou haar autobiografie zijn, Mijn leven achter onzichtbare tralies (2017).[4] Naast het schrijven ging ze ook als beeldend kunstenaar aan de slag en maakte ze tekeningen, sculpturen en schilderijen. Een aantal van haar werken werden geëxposeerd in Kamp Westerbork en later in Kamp Amersfoort.[6] — Manja Croiset[8] De laatste jaren van haar leven bracht Croiset in isolatie en in bed door in en nabij haar woning in Hoogland, bij Amersfoort. Ze was slechthorend en zeer slechtziend en had op grond van haar lichamelijke toestand euthanasie kunnen krijgen, maar moest vanwege haar verleden ook met een psychiater spreken. Moegestreden had ze daar de kracht niet voor.[5] Ze bleef actief op haar website, waar ze van zich liet horen, tot enkele dagen voor haar dood.[b] Bibliografie
Jeugdwerk
Later werk — Manja Croiset, in Dissonante symfonie[9]
DocumentaireDe documentairemaker Willy Lindwer zat bij Croiset op school en ontdekte een half eeuw later haar levensloop. Hieruit volgde Manja, een leven achter onzichtbare tralies (2014), een documentaire over het leven van Manja Croiset, waarvan de titel ontleend is aan Croisets gelijknamige boek uit 2007.[12] De documentaire ging in première in het EYE, werd getoond op meerdere filmfestivals en in het Nationaal Holocaust Museum in Amsterdam en is opgenomen in het archief van Yad Vashem in Israël.[11][14][15] BronvermeldingExterne links
Bronnen
Referenties
Noten
 Zie de categorie Manja Croiset van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
