nl Koper(I)cyanide

Koper(I)cyanide
Structuurformule en molecuulmodel
	Kristalstructuur van koper(I)cyanide
Algemeen
Molecuulformule	CuCN
IUPAC-naam	koper(I)cyanide
Andere namen	kopercyanide, cupricine
Molmassa	89,5634 g/mol
SMILES	[C-]#N.[Cu+]
InChI	1S/CN.Cu/c1-2;/q-1;+1
CAS-nummer	544-92-3
EG-nummer	208-883-6
PubChem	11009
Wikidata	Q419695
Beschrijving	Wit tot groen poeder
Waarschuwingen en veiligheidsmaatregelen
H-zinnen	H300 - H310 - H330 - H410
EUH-zinnen	geen
P-zinnen	P260 - P264 - P273 - P280 - P284 - P301+P310
EG-Index-nummer	006-007-00-5
VN-nummer	1587
LD50 (ratten)	(oraal) 1265 mg/kg
Fysische eigenschappen
Aggregatietoestand	vast
Kleur	wit-groen
Dichtheid	2,92 g/cm³
Smeltpunt	474 °C
Goed oplosbaar in	ammoniumhydroxide, kaliumcyanide
Slecht oplosbaar in	water
Tenzij anders vermeld zijn standaardomstandigheden gebruikt (298,15 K of 25 °C, 1 bar).
Portaal	Scheikunde

Koper(I)cyanide is een toxische anorganische verbinding van koper en het cyanide-ion, met als brutoformule CuCN. De stof komt voor als een wit tot groen poeder, dat slecht oplosbaar is in water. Het oplosbaarheidsproduct (K_s) van koper(I)cyanide bedraagt 1,602 × 10⁻⁹. Het reageert zeer hevig met magnesium, nitraten en oxidatoren. In contact met zuren ontstaat het zeer toxische waterstofcyanide (HCN).

Synthese

Koper(I)cyanide kan bereid worden door een reductie van koper(II)sulfaat met natriumcyanide. Hierbij ontstaan, naast koper(I)cyanide, ook nog oxalonitril en natriumsulfaat:

{\ce {2CuSO4 + 4NaCN -> 2CuCN + (CN)2 + 2Na2SO4}}

Wegens de hoge toxiciteit wordt het nog maar weinig commercieel gebruikt. Vroeger werd koper(I)cyanide ingezet als fungicide, insecticide en als algemeen biocide. Het kende ook toepassingen als katalysator bij polymerisaties, elektrodepositie van koper en ijzer en in scheepsverf.

In de organische chemie kent het toepassing bij de Rosenmund-von Braun-reactie, waarbij een aryl-halogenide wordt omgezet naar een aryl-nitril: