Julius Wolff

Julius Wolff
Julius Wolff
Persoonlijke gegevens
Geboortedatum	18 april 1882
Geboorteplaats	Nijmegen
Overlijdensdatum	8 februari 1945
Overlijdensplaats	Bergen-Belsen
Nationaliteit	Nederland
Academische achtergrond
Opleiding	wis- en natuurkunde
Alma mater	Universiteit van Amsterdam
Promotor	van 25 promovendi aan de Rijksuniversiteit Groningen en de Universiteit Utrecht 1918-1940: Willem Burgers, Cornelis Campagne, Gerrit Deinema, Jan Deknatel, Adrianus Dubbeld, Bastiaan Grootenboer, Albertus van Haselen, Johannes Hoekstra, Frans de Kok, Jan van Kuik, Herman Looman, Johanna Marx, Johannes Nagel, Frederik Nijhoff, Jan van de Putte, Joël Rozenberg, Johannes Thie, Cornelis Visser, Mels van Vlaardingen, Sigofred Vles, Pieter Vredenduin, Johan Wansink, Berend Wever, Wilhelm Wieringa, Egbertha Zwanenburg
Wetenschappelijk werk
Vakgebied	wiskundige
Bekend van	Stelling van Denjoy–Wolff, grensversie van het Lemma van Schwarz, stelling van Julia-Wolff-Caratheodory, complexe functietheorie, iteraties en conforme afbeelding
Onderzoek	Dynamen, beschouwd als duale vectoren, promotie 1908 bij Diederik Johannes Korteweg
Portaal    Wiskunde

Julius Wolff (Jules Wolff, Nijmegen, 18 april 1882 - Bergen-Belsen, 8 februari 1945) [1][2][3][4] was een Nederlands wiskundige, leraar en hoogleraar, die bekend is vanwege zijn werk in de analyse, de Stelling van Denjoy–Wolff, de stelling van Julia-Wolff-Caratheodory[5] en zijn grensversie van het Lemma van Schwarz.[7][8]

Na zijn eindexamen in 1900 voor de vijfjarige HBS in Nijmegen en een staatsexamen in 1901 studeerde Wolff wis- en natuurkunde aan de Universiteit van Amsterdam. In 1905 studeerde hij cum laude af en in 1908 promoveerde hij bij Korteweg op het proefschrift Dynamen, beschouwd als duale vectoren.[9] Van 1907 tot 1917 gaf hij als leraar wis- en natuurkunde les in het middelbaar onderwijs in Meppel, Middelburg en Amsterdam (het Stedelijk Gymnasium, voorloper van het Barlaeus Gymnasium). In 1916 trad Wolff aan als privaatdocent wiskunde aan de toen nog Gemeenteuniversiteit Amsterdam.

In 1917 werd Wolff aangesteld als hoogleraar in de "differentiaalrekening, de theorie der functiën en de hoogere stelkunde" (algebra) aan de Universiteit van Groningen en in 1922 aan de Universiteit Utrecht. (In Groningen was hij bij zijn sollicitatie de tweede kandidaat, na Harald Bohr, die toch liever in Kopenhagen bleef.) Wolff was tevens statistisch adviseur voor de levensverzekeringsmaatschappij Eigen Hulp (OLVEH, een voorloper van AEGON) met kantoor in Den Haag.[1][10] Van 1907 tot in 1941 publiceerde Wolff meer dan honderd artikelen en boeken in Nederlands, Frans, Duits en Engels over diverse wiskundige onderwerpen, zoals complexe functietheorie, iteraties, fourieranalyse, conforme afbeeldingen en wiskundedidactiek.[1]

Hij was lid van het Nederlandsch comité van kunstenaars en intellectueelen ter bestrijding van de terreur in Duitschland (deel van een internationaal initiatief vanuit Parijs onder leiding van Albert Einstein) totdat de Nederlandse regering deze organisatie in 1934, uit angst voor de betrekkingen met Nazi-Duitsland, op een zwarte lijst voor rijksambtenaren zette. Wolff protesteerde in 1934 tegen haatzaaien tegen joodse burgers door de nazistische NSNAP in Nijmegen.[1]

Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd hij op last van de Duitse bezetter vanwege zijn joodse afkomst op 23 november 1940 ontheven uit zijn functie van hoogleraar en op 21 februari 1941 ontslagen. Op 8 maart 1943 werd Wolff met zijn vrouw Betsie Wolff-Gerson gearresteerd en op 11 maart 1943 in Kamp Westerbork ingeschreven in barak 65. Op 18 mei 1943 werden ze naar de reserveringskampen De Schaffelaar en De Biezen in Barneveld overgeplaatst, maar op 29 september 1943 toch weer naar Westerbork getransporteerd. Op 13 september 1944 werden ze naar het Sternlager van Kamp Bergen-Belsen gedeporteerd, waar Wolff op 8 februari 1945 omkwam, en zoon Ernst en Wolffs echtgenote respectievelijk op 3 en 9 maart 1945 stierven.[1]

Publicaties

Vele wiskundige artikelen en andere publicaties,[1] onder meer

• Wolff, J. (1926). Sur l’itération des fonctions holomorphes dans une région, et dont les valeurs appartiennent à cette région. C. R. Acad. Sci. 182: 42–43 (Paris)​.
• Wolff, J. (1926). Sur l’itération des fonctions bornées. Comptes Rendus Acad. Sci. 182: 200–201 (Paris)​.
• Wolff, J. (1926). Sur une généralisation d’un théorème de Schwarz. Comptes Rendus Acad. Sci. 182: 918–920 (Paris)​.
• Wolff, J. (1931). Fourier'sche Reihen, mit Aufgaben. P. Noordhoff, Groningen.[11]
• van Aardenne-Ehrenfest, T., J. Wolff (1943-1944). Über die Grenzen der einfachzusammenhängenden Gebiete. Commentarii Mathematici Helvetici 16: 321–323.

Galerij

• 
  Julius Wolff, leraar wiskunde te Middelburg, 1911
• 
  Huwelijksakte van Julius Wolff en Betsij Gersons, Tilburg, 9 augustus 1911
• 
  Wolff: De nieuwere onderzoekingen op het gebied der algebraïsche oppervlakken. Rede, Amsterdam 1916
• 
  Wolff: De nieuwere onderzoekingen op het gebied der algebraïsche oppervlakken. Rede, Amsterdam 1916, pdf
• 
  Wolff: Complexe getallenstelsels. Rede, Groningen, 1917
• 
  Wolff: Over het subjectieve in de wiskunde. Rede, Utrecht 1922
• 
  Sur une généralisation d’un théorème de Schwarz, pdf
• 
  Julius Wolff (bovenste rij rechts) op het International Congress of Mathematicians, Zürich 1932
• 
  Portret Julius Wolff, datum onbekend
• 
  Stolpersteine (messing plaatjes op beton om Joodse slachtoffers van de Holocaust te gedenken) voor het woonhuis van Julius Wolff en zijn gezin, Stadhouderslaan 51, Utrecht, 2019
• 
  Voormalig woonhuis van Julius Wolff en zijn gezin, Stadhouderslaan 51, Utrecht, 2019.
• 
  Tijdelijk huis van de familie Wolff in 1942, Prof. Wentlaan 17, Utrecht, 2019
• 
  Tijdelijk huis van de familie Wolff in 1942, Maliesingel 36, Utrecht, 2019

Externe links

• Inaugurele rede, Universiteit van Amsterdam, 1916
• (en) Julius Wolff bij het Mathematics Genealogy Project
• Stadhouderslaan 51, Utrecht Stolperstein

Mediabestanden

Zie de categorie Julius Wolff (mathematician) van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.

Bronnen, noten en/of referenties

1. (nl) Fisme.science.uu.nl J.A. van Maanen: Julius Wolff (1882-1945). Zie ook Jan van Maanen, Biografie Julius Wolff, deel 2: Geen humoristisch optimisme meer, Nieuw Archief voor Wiskunde, Maart 2019, 55-68
2. Joodsmonument.nl Julius Wolff. Gearchiveerd op 25 september 2015.
3. Geboorteakte van 18/4/1882 studiezaal.nijmegen.nl Vader: Levie Wolff, uit andere online archiefdocumenten bekend als slager en veehandelaar (zoon van Benjamin Wolff en Flora Wijzenbeek, uit Bemmel), moeder: Ida Jacobsohn (dochter van Jonas Jacobsohn en Bertha Falk, uit Barenburg (Hannover)). Gearchiveerd op 3 september 2023.
4. boek Herinneringscentrum Kamp Westerbork: De 102.000 namen, Boom uitgevers Amsterdam, 2018. Nog drie naamgenoten Julius Wolff worden in dit boek vermeld.
5. David Shoiket: Julia-Wolff-Caratheodory theorem, in Michiel Hazewinkel, Encyclopedia of Mathematics, Suppl. III, Kluwer 2001
6. geciteerd door Gerard Alberts, Amsterdam, blog post op Feb. 3, 2003 op Mathforum.org. Gearchiveerd op 10 maart 2018.
7. J. A. Barrau (1948). In Memoriam Prof. Dr. J. Wolff. Nieuw Archief voor Wiskunde 2: 113—114. Met portret[6]
8. J. G. van der Corput (1948). Geestelijk Nederland 1920-1940. Kosmos, Amsterdam, 255-291 (263-299 in het pdfbestand). Gearchiveerd op 22 april 2023. Dit artikel wijdt een aparte bladzijde De betekenis van J. Wolff aan het belang van J. Wolff (p. 279-280, 287-288 in het pdfbestand) en geeft een portret (p. 275).[6]
9. Julius Wolff bij het Mathematics Genealogy Project
10. Joodsmonument.nl Julius Wolff. Gearchiveerd op 27 april 2023.
11. Moore, Charles N. (1934). Review: Fourier'sche Reihen, mit Aufgaben, by J. Wolff. Bull. Amer. Math. Soc. 40 (1): 19–20. DOI: 10.1090/s0002-9904-1934-05774-4.