Joodpentafluoride

Joodpentafluoride
Structuurformule en molecuulmodel
Stereochemische parameters van ${\displaystyle {\ce {IF5}}}$
Ruimtelijk model van ${\displaystyle {\ce {IF5}}}$
Algemeen
Molecuul­formule	${\displaystyle {\ce {IF5}}}$
IUPAC-naam	Joodpentafluoride
Andere namen	Jood(V)fluoride
Molmassa	221,89 g/mol
SMILES	FI(F)(F)(F)F
CAS-nummer	7783-66-6
EG-nummer	232-019-7
PubChem	522683
Wikidata	Q417415
Beschrijving	Kleurloze vloeistof
Waarschuwingen en veiligheids­maatregelen
Gevaar<[1]
H-zinnen	H271 - H330 - H311 - H301 - H314 - H371 - H410[1]
P-zinnen	P202 - P232 - P310[1]
Fysische eigenschappen
Dichtheid	[2] 3,21 g/cm³
Smeltpunt	[2] 9,4 °C
Kookpunt	[2] 100,5 °C
Tenzij anders vermeld zijn standaardomstandigheden gebruikt (298,15 K of 25 °C, 1 bar).
Portaal    Scheikunde

Joodpentafluoride is een anorganische verbinding, een interhalogeen, van de elementen jood en fluor met de formule ${\displaystyle {\ce {IF5}}}$. Het is een van de fluorides van jood. In zuivere vorm is het een kleurloze vloeistof, verontreinigde hoeveelheden kunnen geel kleuren. ${\displaystyle {\ce {IF5}}}$ is een krachtig fluoriderend reagens, en het wordt zelfs in een aantal specialistische syntheses als oplosmiddel gebruikt.[3]

Moleculaire geometrie

Joodpentafluoride heeft als molecuul een vierzijdige piramide. De apicale binding (van jood naar de top van de piramide) is 184,4 pm lang, de overige vier jood-fluorbindingen in het grondvlak van de piramide zijn 186,9 pm lang. Jood heeft nog een vrij elektronenpaar dat naar onder uit de piramide steekt. De afstoting tussen het vrije elektronenpaar en de basale fluor-atomen is iets groter dan die tussen de basale en het apicale fluoratoom, waardoor de hoek tussen de basale en het apicale fluoratoom iets kleiner is dan de verwachte 90°: 81,9°.

Synthese

${\displaystyle {\ce {IF5}}}$ is voor het eerst bereid in 1891 door Henri Moissan door vast jood te verbranden in fluorgas.[4] Deze exotherme reactie wordt nog steeds gebruikt om joodpentafluoride te maken, al zijn de reactieomstandigheden geoptimaliseerd.[5]

${\displaystyle {\ce {I2 \ + \ 5 F2 \ -> \ 2 IF5}}}$

Reacties

• Met water reageert ${\displaystyle {\ce {IF5}}}$ heftig onder vorming van waterstoffluoride en joodzuur:

${\displaystyle {\ce {IF5\ +3H2O\ ->\ HIO3\ +\ 5HF}}}$

• Met fluorgas reageert het verder to t joodheptafluoride:[6]

${\displaystyle {\ce {IF5\ +\ F2\ ->\ IF7}}}$

• Primaire amines reageren met joodpentafluoride tot Nitrillen na hydrolyse.[7]

Oplosmiddel

${\displaystyle {\ce {IF5}}}$ is gebruikt als oplosmiddel voor reacties van metaalfluorides. Zo wordt bijvoorbeeld osmium(VI)fluoride omgezet naar met behulp van jood omgezet in osmium(V)fluoride, het oplosmiddel daarbij is joodpentafluoride waarbij tevens joodpentafluoride ontstaat:[8]

${\displaystyle {\ce {10OsF6\ +\ I2\ ->\ 10OsF5\ +\ 2IF5}}}$

Bronnen, noten en/of referenties

• Dit artikel of een eerdere versie ervan is een (gedeeltelijke) vertaling van het artikel Iodine pentafluoride op de Engelstalige Wikipedia, dat onder de licentie Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen valt. Zie de bewerkingsgeschiedenis aldaar.
• Algemene referenties
  • (1950). The Vibrational Spectra and Structures of Iodine Pentafluoride and Heptafluoride. Journal of the American Chemical Society 72 (1): 522–527. DOI:10.1021/ja01157a135.
  • (1954). Iodine Pentafluoride, Freezing and Boiling Point, Heat of Vaporization and Vapor Pressure-Temperature Relations. Journal of the American Chemical Society 76 (19): 4843–4844. DOI:10.1021/ja01648a022.
  • (1954). Dielectric Constants of Liquid Chlorine Trifluoride and Iodine Pentafluoride. Journal of the American Chemical Society 76 (19): 4841–4843. DOI:10.1021/ja01648a021.
  • (1947). The Halogen Fluorides. Chemical Reviews 41 (3): 421–439. PMID: 18895518. DOI:10.1021/cr60130a001.
  • Hetherington, G., Robinson, P.L. (1956). The Viscosities of Iodine Pentafluoride and Ditellurium Decafluoride. Journal of the Chemical Society (Resumed)  : 3681. ISSN:0368-1769. DOI:10.1039/jr9560003674.
• Externe links
  • WebBook page for IF5
  • National Pollutant Inventory - fluoride and compounds fact sheet
  • web elements listing

---

1. >MSDS ${\displaystyle {\ce {IF5}}}$
2. Gegevens van IF₅ (solvay-fluorides).
3. Greenwood, Norman N.; Earnshaw, Alan (1997). Chemistry of the Elements (2nd ed.). Butterworth-Heinemann. ISBN 978-0-08-037941-8.
4. Moissan, M. H. (1891). Nouvelles Recherches sur le Fluor. Gearchiveerd op 25 januari 2022. Annales de Chimie et de Physique 6 (24): 224–282
5. (de) (1931). Fluorierung von Verbindungen des Kohlenstoffs (Benzol und Tetrachlormethan mit Jod-5-fluorid, sowie Tetrachlormethan mit Fluor) [Fluoridation of Carbon Compounds (Benzene and Tetrachlormethane with Iodine-5-Fluoride, and Tetrachloromethane with Fluorine)]. Zeitschrift für Anorganische und Allgemeine Chemie 201 (1): 245–258. DOI:10.1002/zaac.19312010122.
6. (de) (1930). Das Jod-7-fluorid [The iodine-7-fluoride]. Zeitschrift für anorganische und allgemeine Chemie 193 (1): 176–186. DOI:10.1002/zaac.19301930117.
7. Stevens, T. E. (1966). Rearrangement of Amides with Iodine Pentafluoride. Journal of Organic Chemistry 31 (6): 2025–2026. DOI:10.1021/jo01344a539.
8. Holloway, John H. (1971). Preparation and Crystal Structure of Osmium Pentafluoride. Journal of the Chemical Society  : 2789–94. DOI:10.1039/J19710002789.