Hüllhorst
Hüllhorst is een plaats en gemeente in de Duitse deelstaat Noordrijn-Westfalen, gelegen in de Kreis Minden-Lübbecke. Hüllhorst telt 13.051 inwoners (31 december 2020)[1] op een oppervlakte van 44,73 km². Plaatsen in de gemeente HüllhorstDe gemeente Hüllhorst bestaat conform art.1 van haar hoofdverordening uit de volgende Ortschaften:
Peildatum bevolkingscijfer: 31 december 2019. Totaal aantal inwoners van de gehele gemeente: 13.813. Ontleend aan de gemeentewebsite[6]. Naar schatting twee-derde van de inwoners van de gemeente is evangelisch-luthers. Deze Ortschaften waren tot aan de gemeentelijke herindeling in 1973 alle zelfstandige gemeentes. Vermeldenswaardig is, dat de tot dan toe allerkleinste gemeente van geheel Noordrijn-Westfalen, Huchzen, waar slechts enkele tientallen mensen woonden, geen aparte Ortschaft werd, maar aan Tengern werd toegevoegd. Geografie, infrastructuur
Het noorden van de gemeente maakt deel uit van het Wiehengebergte. Eén van de hoogste toppen van deze bergrug, de Kniebrink, ligt in de Ortschaft Oberbauerschaft van de gemeente Hüllhorst. Het midden en zuiden van het gebied wordt tot de Ravensberger Mulde gerekend. In de gemeente bevinden zich geen wateren van belang. De door Hüllhorst stromende beken wateren ten zuiden ervan af in de Werre, een zijrivier van de 15 à 20 kilometer ten oosten van het gemeentegebied stromende Wezer. De beken zijn niet bevaarbaar, en hebben doorgaans een grote ecologische waarde; enkele beekdalen vormen dan ook natuurreservaten. Deze zijn slechts in beperkte mate te bezoeken. Buurgemeentes
WegverkeerDe belangrijkste verkeersader, in noord-zuidrichting, is de Bundesstraße 239 Espelkamp - Lübbecke - Oberbauerschaft - Kirchlengern - Herford. Vanuit Schnathorst voert een bijna 5 km lang weggetje over het Wiehengebergte naar de west-oost verlopende Bundesstraße 65 Lübbecke - Minden. Vanuit Hüllhorst kan men over een 9 km lange route van binnenwegen via Tengern zuidwaarts naar Mennighüffen (gem. Löhne) rijden en van daar naar afrit 30 van de Autobahn A30 dicht bij Bad Oeynhausen. Openbaar vervoerDe gemeente is niet per trein bereikbaar. Van en naar de naburige stadjes Bad Oeynhausen, Löhne en Lübbecke rijden, doorgaans op maandag t/m vrijdag tussen 6 uur 's morgens en acht uur 's avonds, ieder uur lijnbussen. Daarnaast zijn er enkele, weinig frequente, school- en belbusdiensten. In het algemeen is het openbaar vervoer in de avonduren en de weekends uiterst beperkt. Veel inwoners van de gemeente gebruiken voor korte ritten de fiets. Dit wordt ook sterk door de gemeente Hüllhorst gepromoot. Het niet meer bestaande spoorlijntje Wallücker Willem (meer officieel: Wallückebahn) reed van 1897 tot 1937 van station Kirchlengern via o.a. Station Löhne en Tengern, gemeente Hüllhorst met zowel goederen- als langzaam rijdende (25 km/h) passagierstreinen van en naar een mijnbouwgebied in het Wiehengebergte. Zie: Station Kirchlengern. EconomieDe in het Ortsteil Schnathorst staande computerfabriek Wortmann AG, met rond 650 medewerkers, is de grootste werkgever van de gemeente. Daarnaast zijn op de bedrijventerreinen nog diverse kleinere bedrijven aanwezig, zowel enkele kleine fabrieken van zeer uiteenlopende producten, als midden- en kleinbedrijf voor de lokale of regionale markt. Hieronder zijn twee ondernemingen van meer dan regionaal belang:
Gezien het vele natuurschoon is het wandel- en fietstoerisme voor Hüllhorst van groot economisch belang. Het belang van de agrarische sector daarentegen is sedert 1970 geleidelijk afgenomen. GeschiedenisDe historische uiteenzetting, die onder Ravensberger Mulde, hoofdstuk: Bevolking, vermeld staat, is ook op Hüllhorst van toepassing. De dorpsnaam Schnathorst wijst op de aanwezigheid van een grensgebied. Schnad of Schnat is een oud dialectwoord voor grens. Een Schnadgang was in grote delen van Duitsland tot aan de 19e eeuw een rondgang langs de boerderijen om te inspecteren of men de erfgrenzen niet had verlegd. Alle dorpen in de gemeente ontstonden in de middeleeuwen, zie bovenstaande tabel. De burcht Reineberg, waarnaar het dorp Ahlsen- Reineberg heet, werd door het Prinsbisdom Minden op een heuveltop juist over de noordgrens met Lübbecke, in 1220 gebouwd als strategische grensversterking tegen naburige heren (Bisdom Osnabrück, Graafschap Ravensberg, Graafschap Tecklenburg). De burcht werd in de 18e eeuw geslecht. De gemeente behoorde in de middeleeuwen tot het Prinsbisdom Minden, waarmee het in de 16e eeuw tijdens de Reformatie overging tot het evangelisch-lutherse geloof. Na de Vrede van Münster (1648) viel dit toe aan Brandenburg-Pruisen, vervolgens het Koninkrijk Pruisen en vanaf 1871 het Duitse Keizerrijk. Het dorp Tengern is in 1726 grotendeels verwoest door een zeer grote brand, maar in de jaren daarna herbouwd. De periode van de huisnijverheid in de textielsector (linnenweverij) begon hier kort voor of rond 1500. Deze nijverheid ging rond 1840 door concurrentie van elders en mechanisering teloor. Bij de Reformatie in de 16e eeuw ging de bevolking massaal, en blijvend, over naar de lutherse geloofsrichting. Van ca. 1840-1860 was er grote armoede en vaak misoogst of hongersnood, velen uit Hüllhorst gingen emigreren naar de Verenigde Staten. Vanuit het naburige Bünde ontwikkelde zich daarna de tabaksnijverheid, met name de productie van sigaren, die rond 1950 eindigde. De Tweede Wereldoorlog bracht de gemeente geen materiële oorlogsschade van betekenis toe. Bezienswaardigheden
Afbeeldingen
PartnergemeenteSedert 1979 bestaat een jumelage met de gemeente Ingelmunster in België. Bronnen, noten en/of referenties
|