Fra Mauro (inslagkrater)

Fra Mauro
Fra Mauro, Parry, Bonpland en Tolansky
Fra Mauro, Parry, Bonpland en Tolansky
Kratergegevens
Coördinaten 6° 0′ ZB, 17° 0′ WL
Diameter 95 km
Colongitude 17° bij zonsopgang
Vernoemd naar Fra Mauro
Vernoemd in 1935
Schuine blik vanuit Apollo 16. (foto NASA)
De locatie van Fra Mauro op de maan

Fra Mauro is het verweerde overblijfsel van een walvlakte op de maan. Hij is onderdeel van de Fra Mauroformatie, die eromheen ligt. De krater bevindt zich noordoostelijk van Mare Cognitum en zuidoostelijk van Mare Insularum. De krater is vernoemd naar de 15e-eeuwse Venetiaanse lekenbroeder en kaartenmaker Fra Mauro. De naam Fra Mauro is afkomstig van de Duitse astronoom en selenograaf Johann Heinrich von Mädler [1].

Beschrijving

De verbonden kraters Bonpland en Parry zitten vast aan de zuidelijke rand van Fra Mauro en dringen door in de formatie en vormen naar binnen puilende muren. De overgebleven kraterrand van Fra Mauro is sterk verweerd, met insnijdingen door latere inslagen en openingen in de noordelijke en oostelijke rand. De rand is het hoogst in het zuidwesten, waar het een muur deelt met Parry. De rest bestaat uit weinig neer dan lage onregelmatige ribbels. De maximale hoogte van de buitenrand is 0,7 km.

De bodem van deze formatie is bedekt met basaltlava. Dit oppervlak wordt van de noordelijke tot de zuidelijke randen doorsneden door kloven. Er is geen centrale piek, maar de piepkleine krater Fra Mauro E ligt vrijwel midden in de formatie.

Robert E. Curtiss' Maltezer kruis

Ten noordoosten van Fra Mauro, in het complex Fra Mauro ζ (Fra Mauro zeta), ontdekte de maanwaarnemer Robert E. Curtiss een formatie die hem deed denken aan een Maltezer kruis. Dit kruis kan enkel waargenomen worden gedurende lokale zonsondergang (Laatste kwartier faze) [2].

Apollomissies

Het gebied noordelijk van Fra Mauro was de bedoelde landingsplaats van Apollo 13, die afgebroken werd nadat een zuurstoftank aan boord ontploft was. De bemanning keerde veilig terug naar de aarde. De volgende missie, Apollo 14, landde nabij de Cone crater ten noorden van Fra Mauro. De bemanning, Alan Shepard en Edgar Mitchell, nam monsters van de breccie, afgezet door de inslag die Mare Imbrium gevormd heeft en die gedeeltelijk Fra Mauro bedekt. Deze ruige ejectadeken wordt aangeduid als de "Fra Mauroformatie".

Satellietkraters

Fra Mauro Breedtegraad Lengtegraad Doorsnede
A 5,4° ZB 20,9° WL 9 km
B 4,0° ZB 21,7° WL 7 km
C 5,4° ZB 21,6° WL 7 km
D 4,8° ZB 17,6° WL 5 km
E 6,0° ZB 16,8° WL 4 km
F 6,7° ZB 16,9° WL 3 km
G 2,2° ZB 16,3° WL 6 km
H 4,1° ZB 15,5° WL 6 km
J 2,6° ZB 18,6° WL 3 km
K 2,5° ZB 16,7° WL 6 km
N 5,3° ZB 17,4° WL 3 km
P 5,4° ZB 16,5° WL 3 km
R 2,2° ZB 15,6° WL 3 km
T 2,1° ZB 19,3° WL 3 km
W 1,3° ZB 16,8° WL 4 km
X 4,5° ZB 17,3° WL 20 km
Y 4,1° ZB 16,7° WL 4 km
Z 3,8° ZB 14,6° WL 5 km

Nomenclatuur

Johannes Hevelius gaf aan de komvormige krater Fra Mauro B de benaming Caput de Tornese [3]. Aan enkele heldere gebiedjes ten westen van de komvormige krater Fra Mauro A gaf hij de benaming Insulae Echinades [4]. Aan het onregelmatig heuvelachtig gebied ten noordoosten van Fra Mauro (Fra Mauro ζ) gaf hij de benaming Mons Parthenius [5]. Aan Fra Mauro γ, Fra Mauro κ, alsook Fra Mauro ζ gaf hij de benaming Mons Crathis [6].

Literatuur en maanatlassen

  • Mary Adela Blagg: Named Lunar Formations.
  • T.W. Webb: Celestial Objects for Common Telescopes, Volume One: The Solar System (met beschrijvingen van telescopisch waarneembare oppervlaktedetails op de maan).
  • Tj.E. De Vries: De Maan, onze trouwe wachter.
  • A.J.M. Wanders: Op Ontdekking in het Maanland.
  • Hugh Percy Wilkins, Patrick Moore: The Moon.
  • Times Atlas of the Moon, edited by H.A.G. Lewis.
  • Patrick Moore: New Guide to the Moon.
  • Harold Hill: A Portfolio of Lunar Drawings.
  • Antonin Rukl: Moon, Mars and Venus (pocket-maanatlasje, de voorganger van Rukl's Atlas of the Moon).
  • Antonin Rukl: Atlas of the Moon.
  • Harry De Meyer: Maanmonografieën (Vereniging Voor Sterrenkunde, 1969).
  • Tony Dethier: Maanmonografieën (Vereniging Voor Sterrenkunde, 1989).
  • Ewen A. Whitaker: Mapping and Naming the Moon, a history of lunar cartography and nomenclature.
  • The Hatfield Photographic Lunar Atlas, edited by Jeremy Cook.
  • William P. Sheehan, Thomas A. Dobbins: Epic Moon, a history of lunar exploration in the age of the telescope.
  • Ben Bussey, Paul Spudis: The Clementine Atlas of the Moon, revised and updated edition.
  • Charles A. Wood, Maurice J.S. Collins: 21st Century Atlas of the Moon.

Zie ook

Zie de categorie Fra Mauro (crater) van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.