|
Doddendaal (Nijmegen)
De Doddendaal is in wezen de benaming voor twee verschillende straten in wel dezelfde buurt in het centrum van de Nederlandse stad Nijmegen. De huidige weg, die voor een deel pas kort na de Tweede Wereldoorlog is aangelegd, loopt vanaf de Bloemerstraat (Plein 1944) in westelijke richting tot aan de Parkweg (nabij het Kronenburgerpark) en kruist de Regulierstraat en Parkdwarsstraat. Daarvoor is er eeuwenlang een gelijknamige straat geweest die ongeveer even lang was en ook in dezelfde richting liep, maar deze lag iets noordelijker dan de huidige Doddendaal en liep min of meer parallel hieraan. Deze verandering was een direct gevolg van het nogal drastisch omgegooide stratenplan voor het centrum van Nijmegen tijdens de wederopbouw (zie verder #Gewijzigd stratenplan). GeschiedenisDe oudste vermelding van de straat Doddendaal in Nijmegen dateert uit 1587, maar algemeen wordt aangenomen dat de straat omstreeks 1467 is aangelegd, dus al ruim een eeuw eerder. Op de betreffende plek zouden daarvoor een ringmuur en de Oude Gracht (stadsgracht) zijn geweest. De straat wordt tevens vermeld als Doddendaalschestraat. De naam van de straat is waarschijnlijk afgeleid van het Slot Doddendael in Ewijk en niet andersom, aangezien dit slot al in 1379 wordt vermeld. Mogelijk verwijst de naam zelf naar de lisdodde. De betreffende familie die ook het slot oorspronkelijk in bezit had, had tevens enige tijd een herenhuis aan de straat Doddendaal. Dit huis is later eigendom geworden van de graaf van Palsterkamp.[1] De oude Doddendaal begon – net als tegenwoordig – op het kruispunt met de Bloemerstraat. Aan de andere kant van dit kruispunt lag (tot het bombardement van 1944) de Oude Varkensmarkt. Deze twee straten maakten deel uit van de verbinding tussen de Korte Molenstraat en Broerstraat met de Parkweg in het westen.[2] 19e eeuwIn 1863 werd er aan de straat een nieuw klooster onder beheer van de Zusters van Liefde geopend. Het Nijmeegse Rooms-Katholiek Parochiaal Armbestuur liet hierop enkele woningen in de straat ombouwen tot scholen.[3] In de periode 1866-1886 was het Canisiusziekenhuis (het tegenwoordige CWZ) gevestigd aan de Doddendaal. Het was de tweede locatie van dit in 1850 opgerichte ziekenhuis, voordat het naar een wat ruimer pand aan de Houtstraat verhuisde. Later is dit ziekenhuis nog meerdere keren van locatie veranderd.[4] In 1882 kwam op nr. 49 aan de Doddendaal de Sint-Franciscuskerk (ontworpen door Cornelis van Dijk) gereed. Aan de Doddendaal stonden eind 19e en begin 20e eeuw vooral woningen. Aan de Hessenberg stond een weeshuis voor arme kinderen. Tot 1638 was dit een zusterklooster geweest, waarna het stadsbestuur er een nieuwe bestemming aan gaf.[5] In 1929 werd er in de straat een nieuw klooster ingewijd, het karmelietenklooster van Titus Brandsma. Dit moest zowel een studiehuis als een spiritueel centrum worden.[6] Verwoesting tijdens WOIIBij het zware bombardement op Nijmegen door vliegers van de United States Army Air Forces van 22 februari 1944 werden veel delen van vooral de Bovenstad verwoest. Ook het oostelijke stuk van de bebouwing aan de Doddendaal was na het bombardement vrijwel geheel verdwenen, inclusief de Sint-Franciscuskerk, die een ruïne was geworden, en nog datzelfde jaar werd gesloopt. Aan de westkant van de straat bleven wat meer panden ongeschonden, waaronder ook het weeshuis, dat echter in 1954 werd gesloopt (op de betreffende plek staat nu de Titus Brandsmakapel).[7] Het vroegere pand van het Canisiusziekenhuis lag net buiten het gebombardeerde gebied en kon worden gebruikt om foto's van de verwoesting te maken, maar ook dit is na de oorlog alsnog afgebroken.[8] Na WOII Gewijzigd stratenplanDe straatnamen Doddendaal en Achter Valburg werden in december 1950 aanvankelijk allebei ingetrokken. De naam Doddendaal is hierna opnieuw toegewezen aan onder meer een stuk van wat vroeger Achter Valburg was, en dit is dus de huidige straat Doddendaal. In 1959 is ook de naam Achter Valburg weer opnieuw toegewezen, nu aan een klein straatje dat de Regulierstraat en Parkdwarsstraat verbindt.[1][9] Bij de wederopbouw bleef het hierboven beschreven westelijke stukje van de oorspronkelijke Doddendaal behouden. Op 18 november 1982 hebben hiervan de huisnummers 61 t/m 89 middels een raadsbesluit de nieuwe naam Kroonstraat gekregen, als zijstraat van de nieuwe Doddendaal.[10] Kerk en klooster (1951)In 1950-1951 werd er aan de nieuwe Doddendaal ook weer een kerk gebouwd, de Karmelkerk, samen met een nieuw karmelietenklooster (het oude was ) bedoeld voor de karmelieten, die door het bombardement hun kerk aan de Augustijnenstraat waren kwijtgeraakt). De kerk is echter niet lang in gebruik geweest en is inmiddels weer gesloopt; tegenwoordig staan op de betreffende plek appartementen. Het kloostergebouw bestaat wel nog, dit is door de SSH& opgekocht en omgevormd tot een studentenappartement. Bronnen, noten en/of referenties
 Zie de categorie Doddendaal (Nijmegen) van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||
