Chapelle royale

De Chapelle royale was een afdeling van het Franse hof (Maison du roi), de huishouding van de koningen van Frankrijk tijdens het ancien régime, en belast met de religieuze verplichtingen en ceremoniën van het hof.

Algemeen

De verplichtingen die direct betrekking hadden op de godsdienstoefeningen van het hof (de dagelijkse, de periodieke en de incidentele kerkelijke verplichtingen) waren, met de daarmee direct verbonden gregoriaanse gezangen, ondergebracht in de Chapelle Oratoire. Alle overige liturgische muziek was de taak van de Chapelle Musique. De Chapelle Musique vormde met onderdelen van twee andere afdelingen van de Maison du roi de Musique du roi. Met aan het hoofd een maître (voor de Chapelle Musique was dit een bisschop) droegen de sous-maîtres zorg voor de kerkmuziek. Onder Lodewijk XIV werden er sinds 1683 vier sous-maîtres aangesteld die ieder een kwartaal per jaar hun taak uitoefenden. De sous-maîtres operereerden nauw samen met de organisten, die al sinds 1678 voor alleen een kwartaal aantraden.

Sous-maîtres van de Chapelle royale

Verdeling vanaf 1683 na de invoering van een sous-maître per kwartaal (een nieuwe naam in de kolom per kwartaal betekent een nieuwe benoeming)

jaar Eerste kwartaal Tweede kwartaal Derde kwartaal Vierde kwartaal
1683 Goupillet Colasse Minoret Delalande
1690
1694 Delalande
1700
1704 Delalande
1710
1714 Delalande
1720
1723 Gervais Campra Bernier
1726 Gervais+Campra+Bernier
1730
1735 Campra
1738 Blanchard 1738 Madin
1740
1744 Mondonville
1745 Mondonville+Blanchard+Madin
1748 Blanchard+Mondonville Le Prince
1750
1757 Blanchard+Gauzargues 1757 Ducros
1759 Gauzargues
1760
1761 Gauzargues 1761 Blanchard
1770 1770 Mathieu
1775 Giroust

Organisten van de Chapelle royale

Verdeling vanaf 1678 na de invoering van een organist per kwartaal (een nieuwe naam in de kolom per kwartaal betekent een nieuwe benoeming)

jaar Eerste kwartaal Tweede kwartaal Derde kwartaal Vierde kwartaal
1678 Thomelin Buterne Nivers Lebègue
1680
1690
1693 Couperin
1700
1702 Garnier
Marchand
1710
1714 Dagincour
Landrin
1720
1721 Dandrieu
1730
1733 Marchand
1738 Calvière 1738 Daquin
1740
1750
1735 Paulin
1758 Fouquet
1760 Landrin
1766 Balbastre
1770 A-L Couperin
1772 Paulin A-L Couperin
1780
1785 Le Bourgeois
1789 P-L Couperin
1790 Séjan

Afbeeldingen van de kapel

Interieur van de kapel van het Kasteel van Versailles, met het orgel van Clicquot dat in 1995 door de firma Boisseau et Cattiaux weer naar zijn (nagenoeg) oorspronkelijke dispositie werd gerestaureerd. De kapel werd pas 4 jaar voor de dood van Lodewijks XIV voltooid, nadat tientallen jaren in het paleis op diverse plaatsen (soms tijdelijke) kapellen dienst hadden gedaan. De stijl van de kapel was daarom ook meer volgens de nieuwere lichtere smaak dan de Louis XIV-stijl; de huidige situatie is uit de tijd van Lodewijk XVI.

Literatuur

  • Beaussant, Philippe (in samenwerking met Patricia Bouchenot-Déchin)(1996), Les Plaisirs de Versailles. Théâtre & Musique, Parijs, Fayard
  • Benoit, Marcelle (red.) (1992), Dictionnaire de la musique en France aux XVII et XVIIIe siècles, Parijs, Fayard