হেপা

হেপা
হেপা
সংৰক্ষণ স্থিতি
জীৱবৈজ্ঞানিক শ্ৰেণীবিভাজন
ৰাজ্য: Animalia
পৰ্ব: Chordata
শ্ৰেণী: Mammalia
বৰ্গ: carnivora
পৰিয়াল: Felidae
গণ: Felis
প্ৰজাতি: chaus
Map of the Eastern Hemisphere showing highlighted range covering portions of southern Asia
Distribution of the jungle cat in 2016[1]

হেপা বা হাপা[2](ইংৰাজী: Jungle cat, বৈজ্ঞানিক নামঃ Felis chaus) এবিধ বনৰীয়া মেকুৰী। ইয়াক ককেছাচ অঞ্চল, দক্ষিণত, মধ‍্য প্ৰাচ‍্য, দক্ষিণ আৰু দক্ষিণ পূব এছিয়াত পোৱা যায়।

হেপাৰ নোম ভিন্নতাহীন বালিচহীয়া, ৰঙা-বাদামী বা ধূসৰ ৰঙৰ দাগবিহীন; মেলানিষ্টিক আৰু এলবিনো হেপাও পোৱা যায়। সংগমকালত আৰু মাক আৰু পোৱালি পৰিয়াল হিচাপে থকাৰ বাহিৰে ই একক প্ৰকৃতিৰ।

প্ৰাপ্তবয়স্কবোৰে‍ প্ৰস্ৰাৱ ছটিয়াই আৰু গোন্ধ চিহ্নিত কৰি নিজ নিজ এলেকা বজাই ৰাখে। ইয়াৰ পছন্দৰ চিকাৰ হৈছে সৰু স্তন্যপায়ী প্ৰাণী আৰু চৰাই। ই চিকাৰক খেদি‍ খেদি চিকাৰ কৰে, তাৰ পিছত স্প্ৰিণ্ট বা জাঁপ মাৰি চিকাৰ ধৰে; কাণে চিকাৰৰ স্থান নিৰ্ণয় কৰাত সহায় কৰে। এবছৰ বয়সত মতা মাইকী উভয় লিংগৰ হেপাই যৌনভাৱে‍ পৰিপক্ব হৈ উঠে; মাইকী হেপাৰ কামচক্ৰ জানুৱাৰীৰ পৰা মাৰ্চ মাহৰ ভিতৰত হয়। গৰ্ভাৱস্থা প্ৰায় দুমাহ সময় থাকে। ডিচেম্বৰৰ পৰা জুন মাহৰ ভিতৰত পোৱালি‍ জন্ম হয় যদিও ভৌগোলিকভাৱে ইয়াৰ ভিন্নতা হ'ব পাৰে। পোৱালিবোৰে প্ৰায় ছমাহ বয়সৰ পৰা নিজৰ চিকাৰ ধৰিবলৈ আৰম্ভ কৰে আৰু আঠ-ন মাহৰ পিছত মাকক এৰি যায়।

ককেচীয়ান আৰ্দ্ৰভূমিৰ পৰা ধৰা নমুনাৰ ভিত্তিত ১৭৭৬ চনত জোহান এণ্টন গুলডেনষ্টেডে প্ৰথম এই প্ৰজাতিটোৰ বৰ্ণনা কৰিছিল। জোহান খ্ৰীষ্টিয়ান ডেনিয়েল ভন শ্ৰেবাৰে ইয়াৰ বৰ্তমানৰ দ্বিপদ নামকৰণ কৰিছিল। বৰ্তমান ইয়াৰ তিনিটা উপপ্ৰজাতি চিনাক্ত কৰা হৈছে।

বৈশিষ্ট্য

হেপা হ'ল এবিধ মজলীয়া আকাৰৰ, দীঘল ভৰিৰ মেকুৰজাতীয় প্ৰাণী আৰু বৰ্তমান ফেলিছ প্ৰজাতিৰ ভিতৰত আটাইতকৈ ডাঙৰ আকাৰৰ প্ৰাণী।[3][4] মূৰ আৰু শৰীৰৰ দৈৰ্ঘ্য সাধাৰণতে ৫৯ৰ পৰা ৭৬ চে.মি. আৰু কান্ধৰ ওচৰত উচ্চতা প্ৰায় ৩৬ চে.মি.(১৪ ইঞ্চি); ইয়াৰ ওজন ২–১৬ কিলোগ্ৰাম (৪.৪–৩৫.৩ পাউণ্ড)।[5][6] ইয়াৰ শৰীৰৰ আকাৰ পশ্চিমৰ পৰা পূবলৈ কমি অহা দেখা যায়; ইয়াৰ কাৰণ পূবৰ সৰু মেকুৰী প্ৰজাতিৰ পৰা অধিক প্ৰতিযোগিতা।[7] মুখখন দীঘল আৰু ঠেক, মুখবন্ধনী বগা। ৪.৫–৮ চে.মি. (১.৮–৩.১ ইঞ্চি) দীঘল আৰু জোঙা কাণ দুখন ওচৰা-উচৰি আৰু কাণৰ পিঠিভাগ ৰঙচুৱা বাদামী ৰঙৰ; দুয়োখন কাণৰ আগভাগত পৰা প্ৰায় ১৫ মিলিমিটাৰ (০.৫৯ ইঞ্চি) দীঘল ক'লা চুলিৰ সৰু থোপা এটা আছে‍। চকুত হালধীয়া ৰামধেনু আৰু উপবৃত্তাকাৰ ছানি থাকে; চকুৰ চাৰিওফালে বগা ৰেখা দেখা যায়। চকুৰ কোণৰ পৰা নাকৰ কাষলৈকে ক’লা ৰেখাবোৰ বৈ যোৱা আৰু এটা ক’লা দাগ নাকত দেখা যায়।[5][6][8]

হেপাৰ পোৱালিবোৰ ফুটফুটীয়া আৰু দাগযুক্ত হয় আৰু প্ৰাপ্তবয়স্কবোৰে কিছুমান চিন ধৰি ৰাখিব পাৰে। ক’লা টিপযুক্ত চুলিয়ে শৰীৰটো ঢাকি ৰাখে, যাৰ ফলত হেপাক দাগ পৰা যেন দেখা যায়। সাধাৰণতে শৰীৰৰ বাকী অংশতকৈ পেটটো পাতল ৰঙৰ আৰু ডিঙি শেঁতা বৰণৰ হয়। আগভৰিৰ ভিতৰৰফালে‍ চাৰিৰ পৰা পাঁচটা আঙুঠি দেখা যায়; বাহিৰত ক্ষীণ চিন দেখা পোৱা যায়। ক’লা টিপযুক্ত নেজডাল ২১-৩৬ ছেঃমিঃ দীঘল হয় আৰু নেজডালৰ মূৰৰফালে দুই তিনিটা ডাঠ আঙুঠিৰ নিচিনা দাগ থাকে।[6][3]

বিচৰণ‍ক্ষেত্ৰ আৰু বাসস্থান

হেপা মধ্যপ্ৰাচ্য, ককেছাছ, ভাৰত উপমহাদেশ, মধ্য আৰু দক্ষিণ-পূব এছিয়া, শ্ৰীলংকা আৰু দক্ষিণ চীনত পোৱা যায়।[1][9][8] বাসস্থানৰ সাধাৰণ বিশেষজ্ঞ হেপা পৰ্যাপ্ত পানী আৰু ঘন গছ-গছনি থকা ঠাই যেনে জলাশয়, জলাশয়, উপকূলীয় আৰু নদীৰ পাৰৰ অঞ্চল, ঘাঁহনি আৰু জোপোহাত বাস কৰে। ইয়াক কৃষিভূমি, যেনে বীন আৰু কুঁহিয়াৰৰ খেতি‍ আৰু মানুহৰ বসতিস্থলৰ ওচৰত প্ৰায়ে দেখা পোৱা যায়। নল আৰু ওখ ঘাঁহ ইয়াৰ সাধাৰণ বাসস্থান হোৱাৰ বাবে ইয়াক "নল-খাগৰিৰ মেকুৰী" বা "পিটনিৰ মেকুৰী" বুলিও জনা যায়।[10] [11]

ঐতিহাসিক তথ্য অনুসৰি ই হিমালয়ত ২,৩১০ মিটাৰ (৭,৫৮০ ফুট) উচ্চতালৈকে পোৱা যায়।[12]

পৰিৱেশতন্ত্ৰ আৰু আচৰণ

হেপা সাধাৰণতে দিবাচৰ আৰু গোটেই দিনটো চিকাৰ কৰে। দুপৰীয়াৰ গৰমৰ সময়ত ইয়াৰ কাৰ্য্যকলাপ হ্ৰাস পোৱা দেখা যায়। ৰাতি ই ৩–৬ কিলোমিটাৰ (১.৯–৩.৭ মাইল) খোজ কাঢ়িব পাৰে বুলি অনুমান কৰা হৈছে যদিও চিকাৰৰ উপলব্ধতাৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ কৰি ইয়াৰ ভিন্নতা থকাৰ সম্ভাৱনা আছে। ই একক প্ৰকৃতিৰ আৰু সংগমৰ সময়ৰ বাহিৰে আন সময়ত ইয়াক স্ব-প্ৰজাতিৰ লগত দেখা নাযায়।

নাহৰফুটুকী, বাঘ, ভালুক, ঘঁৰিয়াল, ৰাং কুকুৰ, সোণালী শিয়াল, মেচেকা, ডাঙৰ সৰীসৃপ আৰু সাপ হেপাৰ প্ৰধান শত্ৰু।[13][6]

সংৰক্ষণ

হেপাক CITES-ৰ পৰিশিষ্ট II ৰ অধীনত তালিকাভুক্ত কৰা হৈছে। বাংলাদেশ, চীন, ভাৰত, ইজৰাইল, ম্যানমাৰ, পাকিস্তান, তাজিকিস্তান, থাইলেণ্ড আৰু তুৰস্কত ইয়াৰ চিকাৰ নিষিদ্ধ। কিন্তু ভূটান, জৰ্জিয়া, লাওছ, লেবানন, নেপাল, শ্ৰীলংকা আৰু ভিয়েটনামৰ সংৰক্ষিত অঞ্চলৰ বাহিৰত ই আইনী সুৰক্ষা লাভ কৰা নাই।[10]

তথ্য সংগ্ৰহ

  1. ↑ 1.0 1.1 1.2 Gray, T.N.E.; Timmins, R.J.; Jathana, D.; Duckworth, J.W.; Baral, H.; Mukherjee, S. (2016). Felis chaus. p. e.T8540A200639312. doi:10.2305/IUCN.UK.2021-2.RLTS.T8540A200639312.en. 
  2. ↑ চন্দ্ৰকান্ত অভিধান (৩য় সম্পাদনা). গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়. ২০০৬. পৃষ্ঠা. , ৮৪৫. 
  3. ↑ 3.0 3.1 Sunquist, M.; Sunquist, F. (2002). "Jungle cat Felis chaus (Schreber, 1777)". Wild Cats of the World. প্ৰকাশক Chicago: University of Chicago Press. পৃষ্ঠা. 60–66. ISBN 978-0-226-77999-7. https://books.google.com/books?id=IF8nDwAAQBAJ&pg=PA60. 
  4. ↑ Hunter, L. (2015). "Jungle Cat Felis chaus (Schreber, 1777)". Wild Cats of the World. প্ৰকাশক London, UK: Bloomsbury Publishing. পৃষ্ঠা. 38–41. ISBN 978-1-4729-2285-4. https://books.google.com/books?id=hzNBCgAAQBAJ&pg=PA38. 
  5. ↑ 5.0 5.1 Burnie, D.; Wilson, D.E., eds (2001). Animal (First American সম্পাদনা). প্ৰকাশক New York: Dorling Kindersley. ISBN 978-0-7894-7764-4. 
  6. ↑ 6.0 6.1 6.2 6.3 Glas, L. (2013). "Felis chaus Swamp Cat (Jungle Cat)". Mammals of Africa. ((V. Carnivores, Pangolins, Equids and Rhinoceroses)). প্ৰকাশক London: Bloomsbury Publishing. পৃষ্ঠা. 197–199. ISBN 978-1-4081-8996-2. https://books.google.com/books?id=B_07noCPc4kC&pg=RA4-PA198. 
  7. ↑ Mukherjee, S. & Groves, C. (2007). "Geographic variation in jungle cat (Felis chaus Schreber, 1777) (Mammalia, Carnivora, Felidae) body size: is competition responsible?". Biological Journal of the Linnean Society খণ্ড 92 (1): 163–172. doi:10.1111/j.1095-8312.2007.00838.x. 
  8. ↑ 8.0 8.1 Wozencraft, W.C. (2010). "Jungle cat Felis chaus (Schreber, 1777)". In Smith, A.T.; Xie, Y.. A Guide to the Mammals of China. প্ৰকাশক Princeton: Princeton University Press. পৃষ্ঠা. 394. ISBN 978-1-4008-3411-2. https://books.google.com/books?id=ka-9f68nPT4C&pg=PA394. 
  9. ↑ Blanford, W.T. (1891). "Felis chaus". The Fauna of British India, including Ceylon and Burma. প্ৰকাশক London: Taylor & Francis. পৃষ্ঠা. 86–88. https://archive.org/stream/mammalia00blaniala#page/86/mode/2up. 
  10. ↑ 10.0 10.1 Nowell, K.; Jackson, P. (1996). "Jungle cat Felis chaus". Wild Cats: Status Survey and Conservation Action Plan. IUCN Species Survival Commission Cat Specialist Group. http://lynx.uio.no/lynx/catsgportal/cat-website/catfolk/chaus01.htm. 
  11. ↑ Sunquist, F.; Sunquist, M. (2014). The Wild Cat Book: Everything You Ever Wanted to Know about Cats. প্ৰকাশক Chicago, USA: University of Chicago Press. পৃষ্ঠা. 239–241. ISBN 978-0-226-78026-9. https://books.google.com/books?id=ZH6aBAAAQBAJ&pg=PA239. 
  12. ↑ Pocock, R. I. (1939). The Fauna of British India, including Ceylon and Burma. Mammalia.. 1. প্ৰকাশক London: Taylor and Francis. পৃষ্ঠা. 290–305. https://archive.org/stream/PocockMammalia1/pocock1#page/n369/mode/2up. 
  13. ↑ Geptner, V. G.; Sludskij, A. A. (1992). "Jungle Cat". Mlekopitajuščie Sovetskogo Soiuza. Moskva: Vysšaia Škola. প্ৰকাশক Washington DC: Smithsonian Institution and the National Science Foundation. পৃষ্ঠা. 356–398. https://archive.org/stream/mammalsofsov221992gept#page/356/mode/2up.