|
শান্তি ন'বেল বঁটা
শান্তি নবেল বঁটা(ইংৰাজী: Nobel Peace Prize) হৈছে চুইডেনৰ উদ্যোগপতি, আৱিষ্কাৰক আৰু অস্ত্ৰ-শস্ত্ৰ (সামৰিক অস্ত্ৰ আৰু সঁজুলি) নিৰ্মাতা আলফ্ৰেড নবেলৰ দ্বাৰা স্থাপিত পাঁচটা নবেল বঁটাৰ মাজত এটা। বাকি চাৰিটা বটা হৈছে ৰসায়ন বিজ্ঞান, পদাৰ্থ বিজ্ঞান, চিকিৎসা বিজ্ঞান, আৰু সাহিত্য ন'বেল বঁটা। ১৯০১ চনৰ মাৰ্চ মাহৰ পৰা,[4] যিসকলে ৰাষ্ট্ৰসমূহৰ মাজত ভ্ৰাতৃত্বৰ বাবে, আৰু শান্তি অনুষ্ঠিত আৰু প্ৰচাৰৰ বাবে সৰ্বাধিক কাম কৰি আহিছে, তেওঁলোকক বছৰি (কিছু ব্যতিক্ৰমৰ বাহিৰে) এই বটাৰে সন্মান জনোৱা হয়।[5] আলফ্ৰেড নবেলৰ ইচ্ছা অনুসৰি, প্ৰাপ্তকৰ্তাক নৰৱেৰ নবেল কমিটিয়ে বাছনি কৰে, যি হৈছে নৰৱেৰ সংসদৰ দ্বাৰা নিযুক্ত পাঁচ জনীয়া এটা সমিতি। ২০২০ বৰ্ষৰ পুৰস্কাৰটো অছলʼ বিশ্ববিদ্যালয়ৰ এট্ৰিয়ামত প্ৰদান কৰা হৈছিল, য'ত ১৯৪৭-১৯৮৯ চনলৈ এই অনুষ্ঠান পতা হৈছিল; ভৱনটোত এবেল বঁটাও প্ৰদান কৰা হয়।[6] পূৰ্বতে অছলো চিটি হল (১৯৯০-২০১৯), নৰৱেৰ নবেল ইনষ্টিটিউট (১৯০৫-১৯৪৬), আৰু সংসদ (১৯০১-১৯০৪)ত এই বঁটা প্ৰদান কৰা হৈছিল। ইয়াৰ ৰাজনৈতিক প্ৰকৃতিৰ বাবে, শান্তিৰ নবেল বঁটা, ইয়াৰ ইতিহাসৰ বেছিভাগ সময়ৰ বাবে, বহুতো বিতৰ্কৰ বিষয় হৈ আহিছে। আটাইতকৈ শেহতীয়া পুৰস্কাৰটো 2020 চনত বিশ্ব খাদ্য কাৰ্যসূচীক প্ৰদান কৰা হৈছিল; ২০২১ চনৰ পুৰস্কাৰৰ বাবে মনোনয়ন ২০২১ চনৰ জানুৱাৰীত বন্ধ হৈছে।[7] পৃষ্ঠভূমি আলফ্ৰেড নবেলৰ ইচ্ছা অনুসৰি, "ৰাষ্ট্ৰসমূহৰ মাজত ভ্ৰাতৃত্বৰ বাবে, স্থায়ী সৈন্যৰ বিলুপ্তি বা হ্ৰাস ৰ বাবে আৰু শান্তি কংগ্ৰেছ অনুষ্ঠিত আৰু প্ৰচাৰৰ বাবে সৰ্বাধিক বা সৰ্বশ্ৰেষ্ঠ কাম কৰাৰ বাবে এজন ব্যক্তিক শান্তি বঁটা প্ৰদান কৰা হ'ব।" [8] আলফ্ৰেড নবেলৰ ইচ্ছাই আৰু নিৰ্দিষ্ট কৰিব যে নৰৱেৰ সংসদৰ দ্বাৰা বাছনি কৰা পাঁচজনীয়া সমিতিয়ে এই বঁটা প্ৰদান কৰিব।[9][10] ১৮৯৬ চনত নবেলৰ মৃত্যু হয়। তেওঁ এই শান্তি পুৰস্কাৰৰ কোনো শ্ৰেণীৰ বাছনি বা ব্যাখ্যা এৰি থৈ যোৱা নাছিল। যিহেতু তেওঁ এজন প্ৰশিক্ষিত ৰাসায়নিক অভিযন্তা আছিল, ৰসায়ন বিজ্ঞান আৰু পদাৰ্থ বিজ্ঞানৰ শ্ৰেণীবোৰ স্পষ্ট বিকল্প আছিল। কিন্তু শান্তি পুৰস্কাৰৰ আঁৰৰ যুক্তি কম স্পষ্ট আছিল। নৰৱেৰ নবেল কমিটিৰ মতে, আলফ্ৰেড নবেলৰ বন্ধু, শান্তি কৰ্মী আৰু পিছলৈ পুৰস্কাৰ প্ৰাপ্ত বাৰ্থা ভন চুটনাৰে "শান্তিক" এটা বিষস শ্ৰেণী হিচাপে অন্তৰ্ভুক্ত কৰাৰ সিদ্ধান্তক গভীৰভাৱে প্ৰভাৱিত কৰিছিল।[11] কিছুমান পণ্ডিতে কয় যে ধ্বংসাত্মক শক্তি হ্ৰাস কৰাৰ বাবে নবেলে এই বটাৰ সৃষ্টি কৰিছিল। আলফ্ৰেড নবেলৰ আৱিষ্কাৰবোৰৰ ভিতৰত আছিল ডায়নামাইট আৰু বেলিষ্টাইট, যি দুয়োটা তেওঁৰ জীৱনকালত হিংস্ৰভাৱে ব্যৱহাৰ কৰা হৈছিল। বালিষ্টাইট যুদ্ধত ব্যৱহাৰ কৰা হৈছিল।[12] আৰু আইৰিছ জাতীয়তাবাদী সংগঠন আইৰিছ ৰিপাব্লিকান ব্ৰাদাৰহুডে ১৮৮০ ৰ দশকত ডায়নামাইট আক্ৰমণ চলাইছিল।[13] বোফৰ্ছক লো আৰু তীখা উৎপাদকৰ পৰা অস্ত্ৰ-শস্ত্ৰ কোম্পানীলৈ পৰিৱৰ্তন কৰাতো নবেলৰ গুৰুত্বপূৰ্ণ অৱদান আছিল। নবেলৰ মৃত্যুৰ সময়ত নৰৱেত শান্তি বঁটা কিয় প্ৰদান কৰা হ'ব বুলি নবেলে কামনা কৰিছিল সেয়া স্পষ্ট নহয়। নৰৱেৰ নবেল কমিটিয়ে অনুমান কৰিছে যে নবেলে হয়তো নৰৱেক এই বঁটা প্ৰদানৰ বাবে অধিক উপযুক্ত বুলি বিবেচনা কৰিছিল, কিয়নো ইয়াত চুইডেনৰ দৰে একে সামৰিক পৰম্পৰা নাছিল। উল্লিখিত যে উনবিংশ শতিকাৰ শেষৰ ফালে নৰৱেৰ সংসদ মধ্যস্থতা আৰু মধ্যস্থতাৰ জৰিয়তে সংঘাত সমাধানৰ বাবে আন্তঃসংসদীয় সংঘৰ প্ৰচেষ্টাত ঘনিষ্ঠভাৱে জড়িত হৈ আছিল। পুৰস্কাৰ প্ৰদান নৰৱেৰ নবেল কমিটিৰ অধ্যক্ষই প্ৰতি বছৰে ১০ ডিচেম্বৰত (নবেলৰ মৃত্যুবাৰ্ষিকী) নৰৱেৰ ৰজাৰ উপস্থিতিত শান্তিৰ নবেল বঁটা প্ৰদান কৰে। শান্তি বঁটা হৈছে ষ্টকহোমত প্ৰদান নকৰা একমাত্ৰ নবেল বঁটা। নবেল বঁটা বিজয়ীজনে পুৰস্কাৰৰ পৰিমাণ নিশ্চিত কৰা ডিপ্লোমা, এটা পদক আৰু এখন নথি লাভ কৰে। [14] ২০১৯ চনলৈকে এই পুৰস্কাৰৰ মূল্য আছিল ৯ মিলিয়ন এছইকে। 1990 চনৰ পৰা, অছলো চিটি হলত শান্তিৰ নবেল বঁটা প্ৰদান অনুষ্ঠান অনুষ্ঠিত হয়। ১৯৪৭ চনৰ পৰা ১৯৮৯ চনৰ ভিতৰত অছলো চিটি হলৰ পৰা কেইশ মিটাৰ দূৰত অছলো বিশ্ববিদ্যালয়ৰ আইন অনুষদৰ এট্ৰিয়ামত শান্তিৰ নবেল বঁটা প্ৰদান অনুষ্ঠান অনুষ্ঠিত হয়। ১৯০৫ চনৰ পৰা ১৯৪৬ চনৰ ভিতৰত নৰৱেৰ নবেল ইনষ্টিটিউটত অনুষ্ঠানটো অনুষ্ঠিত হয়। ১৯০১ চনৰ পৰা ১৯০৪ চনলৈ ষ্টৰ্টিং (সংসদ)ত অনুষ্ঠানটো অনুষ্ঠিত হৈছিল।[15] উৎস
|
||||||||||||||||||||||
