মহাকৰ্ষণিক তৰংগ

Simulation of the collision of two black holes. In addition to forming deep gravity wells and coalescing into a single larger black hole, gravitational waves will propagate outwards as the black holes spin past each other.

সাধাৰণ আপেক্ষিকতাবাদ
${\displaystyle G_{\mu \nu }+\Lambda g_{\mu \nu }={8\pi G \over c^{4}}T_{\mu \nu }}$
পৰিচয় · ইতিহাস গাণিতীক ফৰ্মূলা সমলসমূহ · অভীক্ষাসমূহ
প্ৰাথমিক ধাৰণা Equivalence principle বিশেষ আপেক্ষিকতাবাদ World line Riemannian geometry
পৰিঘটনা Kepler problem Gravitational lensing মহাকৰ্ষনিক তৰংগ Frame-dragging Geodetic effect Event horizon Singularity কৃষ্ণ গহ্বৰ স্থানকাল স্থানকাল চিত্ৰ Minkowski spacetime Einstein-Rosen Bridge
সমীকৰণ · Formalisms সমীকৰণ Linearized gravity Einstein field equations Friedmann Geodesics Mathisson–Papapetrou–Dixon Hamilton–Jacobi–Einstein Formalisms ADM BSSN Post-Newtonian Advanced theory Kaluza–Klein theory কোৱাণ্টাম মধ্যাকৰ্ষণ
সমাধান Schwarzschild Reissner–Nordström Gödel Kerr Kerr–Newman Kasner Lemaître–Tolman Taub-NUT Milne Robertson–Walker pp-wave van Stockum dust
বিজ্ঞানী আইনষ্টাইন Lorentz Hilbert Poincaré Schwarzschild de Sitter Reissner Nordström Weyl Eddington Friedman Milne Zwicky Lemaître Gödel Wheeler Robertson Bardeen Walker Kerr চন্দ্ৰশেখৰ Ehlers পেনৰ'জ হকিং Raychaudhuri Taylor Hulse van Stockum Taub Newman Yau Thorne আৰু অন্যান্য
v t e

পদাৰ্থ বিজ্ঞানত মহাকৰ্ষণিক তৰংগ হৈছে মহাজাগতিক সময়-স্থানৰ বক্ৰত সৃষ্টি হোৱা আৰু উৎসৰপৰা বহিৰ্মুখে গতি কৰা তৰংগৰূপী একপ্ৰকাৰ শক্তি। ১৯১৬ চনত[1][2] এলবাৰ্ট আইনষ্টাইনে তেওঁৰ সাধাৰণ আপেক্ষিকতাবাদ তত্বৰ আধাৰত ইয়াৰ ভৱিষ্যবাণী কৰিছিল।[3][4] মহাকৰ্ষণিক তৰংগৰাশীয়ে একপ্ৰকাৰ মহাকৰ্ষনিক শক্তিৰূপে গতি কৰে। নিউটনীয় পদাৰ্থবিজ্ঞানত ইয়াৰ অৱস্থিতি সম্ভৱ নহয় কাৰণ নিউটনীয় পদাৰ্থবিজ্ঞানত মহাকৰ্ষণৰ বেগ অসীম বুলি গণ্য কৰা হয়।

প্ৰত্যক্ষ আৱিস্কাৰৰ আগতেও ইয়াৰ সম্ভেদ পোৱা গৈছিল। ইয়াৰ প্ৰত্যক্ষ আৱিস্কাৰৰ বাবে উৎকৃষ্ট সংবেদশীল উৎস হৈছে স্বেত বামন, নিউট্ৰন নক্ষত্ৰ আৰু কৃষ্ণগহ্বৰৰে গঠিত দ্বৈত নক্ষত্ৰ পদ্ধতি Advanced LIGO-অৰ উপৰিও কেইবাটাও মানমন্দিৰ ইয়াৰ গৱেষণাত ৰত হৈ আছে (ছেপ্তেম্বৰ ২০০৫)। [5]

২০১৬ চনৰ ১১ ফেব্ৰুৱাৰী তাৰিখে লিগ' আৰু ভাৰগ'ৰ বৈজ্ঞানিক সহযোগিতাত প্ৰথমবাৰৰ বাবে প্ৰত্যক্ষভাৱে মহাকৰ্ষণিক তৰংগ পৰ্যবেক্ষণ কৰা বুলি ঘোষণা কৰা হয়। এডভাঞ্চড লিগ' ডিটেক্টৰৰ সহায়ত ২০১৫ চনৰ ১৪ ছেপ্তেম্বৰ তাৰিখে মহাকৰ্ষণিক তৰংগ পৰ্যবেক্ষণ কৰা হৈছিল। দুটা কৃষ্ণগহ্বৰৰ সংঘৰ্ষৰ ফলত এই মহাকৰ্ষণিক তৰংগসমূহ সৃষ্টি হৈছিল।[6][7][8]

মহাকৰ্ষণিক তৰংগ চিনাক্তকৰণৰ ক্ষেত্ৰত গুৰুত্বপূৰ্ণ অৱদান আগবঢ়োৱা বাবে ৰেইনাৰ ৱেইছ, কিপ থ'ৰ্ণ আৰু বেৰী বেৰিছক ২০১৭ বৰ্ষত পদাৰ্থ বিজ্ঞানৰ ন'বেল বঁটা প্ৰদান কৰা হয়।[9][10][11]

তথ্যসূত্ৰ

1. Einstein, A (June 1916). "Näherungsweise Integration der Feldgleichungen der Gravitation". Sitzungsberichte der Königlich Preussischen Akademie der Wissenschaften Berlin খণ্ড part 1: 688–696. http://einstein-annalen.mpiwg-berlin.mpg.de/related_texts/sitzungsberichte. 
2. Einstein, A (1918). "Über Gravitationswellen". Sitzungsberichte der Königlich Preussischen Akademie der Wissenschaften Berlin খণ্ড part 1: 154–167. http://einstein-annalen.mpiwg-berlin.mpg.de/related_texts/sitzungsberichte. 
3. Finley, Dave. "Einstein's gravity theory passes toughest test yet: Bizarre binary star system pushes study of relativity to new limits.". Phys.Org. http://phys.org/news/2013-04-einstein-gravity-theory-toughest-bizarre.html. 
4. The Detection of Gravitational Waves using LIGO, B. Barish
5. "The Newest Search for Gravitational Waves has Begun". LIGOLIGO Caltech. 18 September 2015. https://ligo.caltech.edu/news/ligo20150918। আহৰণ কৰা হৈছে: 29 November 2015. 
6. Castelvecchi, Davide; Witze, Witze (11 February 2016). "Einstein's gravitational waves found at last". Nature News. doi:10.1038/nature.2016.19361. http://www.nature.com/news/einstein-s-gravitational-waves-found-at-last-1.19361। আহৰণ কৰা হৈছে: 2016-02-11. 
7. "Observation of Gravitational Waves from a Binary Black Hole Merger". Physical Review Letters খণ্ড 116 (6): 061102. 2016. doi:10.1103/PhysRevLett.116.061102. PMID 26918975. 
8. "Gravitational waves detected 100 years after Einstein's prediction | NSF - National Science Foundation". www.nsf.gov. https://www.nsf.gov/news/news_summ.jsp?cntn_id=137628। আহৰণ কৰা হৈছে: 2016-02-11. 
9. উদ্ধৃতি ত্ৰুটি: অবৈধ <ref> টেগ; BBC-20171003 নামৰ refৰ বাবে কোনো পাঠ্য প্ৰদান কৰা হোৱা নাই
10. উদ্ধৃতি ত্ৰুটি: অবৈধ <ref> টেগ; NYT-20171003 নামৰ refৰ বাবে কোনো পাঠ্য প্ৰদান কৰা হোৱা নাই
11. উদ্ধৃতি ত্ৰুটি: অবৈধ <ref> টেগ; NYT-20171003dk নামৰ refৰ বাবে কোনো পাঠ্য প্ৰদান কৰা হোৱা নাই