De Universiteit van Aix-Marseille (Frans: Université d'Aix-Marseille of Aix-Marseille Université; afkorting: AMU, gestileerd als amU) is een universiteit in Zuid-Frankrijk en een van de grootste Franstalige universiteiten ter wereld. Ze ontstond op 24 augustus 2011 door de fusie van drie bestaande universiteiten, waarvan de oudste voorganger dateert uit 1409.
De Universiteit van Aix-Marseille staat meestal in de top tien van Franse universiteiten; volgens de Shanghai ranking op de vierde plaats, volgens de CWUR-ranking op de zesde. Wereldwijd stond de AMU volgens eerstgenoemde ranking in 2016 op de 115e plaats.[1] De universiteit heeft opmerkelijk veel bekende afgestudeerden afgeleverd op het gebied van recht, politiek, economie, wetenschap en kunst. Onder de alumni en (voormalige) docenten bevinden zich vijf Nobelprijswinnaars, een tweevoudige Pulitzerprijswinnaar, vier Césarprijswinnaars, daarnaast verschillende staatshoofden en regeringsleiders, ministers, ambassadeurs en leden van de verschillende academies van het Institut de France.
Geschiedenis
De oudste voorganger van de Universiteit van Aix-Marseille is de universiteit van Aix, die in 1409 in Aix-en-Provence werd gesticht door Lodewijk II van Anjou, hertog van Provence. In 1791 werd de universiteit – net als alle andere in Frankrijk – opgeheven in de nasleep van de Franse Revolutie. De diverse faculteiten en instituten verspreid over de stad werden toen onafhankelijke instellingen. Vanaf het einde van de negentiende eeuw werden de afzonderlijke faculteiten weer samengebracht en vormden toen de nieuwe Universiteit van Provence. Op 12 november 1968 werd, min of meer als gevolg van de Parijse studentenrevolte, een nieuwe hogeronderwijswet ("la loi Faure") aangenomen, als gevolg waarvan veel universiteiten werden opgesplitst. Dat gebeurde ook bij de Universiteit van Provence, waardoor drie instellingen ontstonden: in 1970 de Universiteit van Aix-Marseille I (ook Universiteit van Provence genoemd) en de Universiteit van Aix-Marseille III (vanaf 1994: Universiteit van de Middellandse Zee); in 1973 werd de Universiteit van Aix-Marseille III opgericht (vanaf 2004: Paul-Cézanne Universiteit). Vanaf 2004 werkten de drie universiteiten weer intensief samen, wat in juni 2007 leidde tot een voorgenomen fusie. Zo ontstond de huidige Universiteit van Aix-Marseille, officieel opgericht op 24 augustus 2011. Vanaf 1 januari 2012 was de fusie een feit. Twee dagen later werd Yvon Berland verkozen tot eerste voorzitter (président) van het college van bestuur. In 2020 werd hij opgevolgd door Eric Berton.
Organisatie
Het onderwijs aan de AMU richt zich op vijf vakgebieden:
Kunst, literatuur, talen, geesteswetenschappen en sociale wetenschappen
Rechten en politieke wetenschappen
Business en management
Gezondheidswetenschappen
Natuurwetenschappen en technologie
De universiteit heeft vijf grote campussen, waarvan één in Aix-en-Provence en vier in Marseille. Elke campus is gevestigd op meerdere locaties
Aix-en-Provence: locaties in het Quartier des facultés (geesteswetenschappen, rechten, economie), stadscentrum (openbaar bestuur, politieke wetenschappen, INSPÉ), Montperrin (rechten, exacte wetenschappen), Puyricard (IAE), Arbois (exacte wetenschappen) (circa 30.000 studenten);
Marseille La Timone: faculteit medische wetenschappen (locaties Noord en Timone) en EJCAM (ca. 14.000 studenten);
Marseille Luminy: exacte wetenschappen, sportwetenschappen, Polytech Marseille, IUT en OSU Institut Pytheas (ca. 4.500 studenten)
De universiteit heeft daarnaast kleinere vestigingen in Arles (rechten en IUT), Aubagne (exacte wetenschappen, beeld- en geluidstechniek), Avignon (INSPÉ), Digne-les-Bains (IUT, ESPE), Gap (sportwetenschappen, economie, IUT), La Ciotat (IUT) en Salon-de-Provence (IUT) (in totaal 5.200 studenten op deze locaties).
De universiteit heeft partnerschappen met diverse universiteiten wereldwijd. De AMU participeert met 375 andere universiteiten in het Erasmus uitwisselingsprogramma. In 2013 was bijna een zevende van de toen 72.000 studenten internationaal.
Bekende (oud)hoogleraren
Van de bekendere (oud)hoogleraren van de Universiteit van Aix-Marseille en haar voorgangers kunnen genoemd worden:
Adolphe Thiers – premier van Frankrijk, 1836, 1840; president van Frankrijk, 1871–1873
Politici, diplomaten, juristen
Jacques Barrot – politicus; lid van de Constitutionele Raad van Frankrijk, 2010–2014; vicevoorzitter van de Europese Commissie, 2004–2010; Europees Commissaris voor Justitie, Grondrechten en Burgerschap, 2008–2010; Europees Commissaris voor Transport, 2004–2008; minister van Sociale Zaken van Frankrijk, 1995–1997; minister van Volksgezondheid van Frankrijk, 1979–1981; minister van Handel en Industrie van Frankrijk, 1978–1979
Christine Lagarde – jurist, zakenvrouw; president van de Europese Centrale Bank (ECB), 2019–heden; algemeen directeur van het Internationaal Monetair Fonds (IMF), 2011–2019; minister van Economie, Industrie en Werkgelegenheid van Frankrijk, 2007–2011; minister van Landbouw van Frankrijk, 2007
Federica Mogherini – Italiaans politicus; minister van Buitenlandse Zaken van Italië, 2014; Hoge Vertegenwoordiger van de Unie voor Buitenlandse Zaken en Veiligheidsbeleid; vicevoorzitter van de Europese Commissie, 2014–2019
Martine Reicherts – Luxemburgs politicus; Europees Commissaris voor Justitie, Grondrechten en Burgerschap, 2014; directeur-generaal van Directoraat-generaal Onderwijs en Cultuur (DG EAC), 2015–2018
Nicolas Schmit – Luxemburgs politicus; Europees Commissaris voor Werkgelegenheid en Sociale Rechten, 2019–heden; minister van Arbeid, Werkgelegenheid en Immigratie van Luxemburg, 2013–2018
René Steichen – Luxemburgs politicus; Europees Commissaris voor Landbouw en Plattelandsontwikkeling, 1992–1995; Europees Commissaris, 1992–1995