Arnulf I van Vlaanderen

Arnulf I
± 889965
Zegel uit 941 met het omschrift signu' Arnulfi Flandrensis marchisi ("zegel van Arnulf, de markgraaf van Vlaanderen")
Zegel uit 941 met het omschrift signu' Arnulfi Flandrensis marchisi ("zegel van Arnulf, de markgraaf van Vlaanderen")
Graaf van Vlaanderen
Periode 918965
Voorganger Boudewijn II
Opvolger Arnulf II van Vlaanderen
Graaf van Boulogne
Periode 933965
Voorganger Adalolf
Opvolger Arnulf II van Boulogne
Graaf van Montreuil
Periode ± 960965
Voorganger Rogier van Montreuil
Opvolger Arnulf II van Vlaanderen
Vader Boudewijn II
Moeder Ælfthryth van Wessex

Arnulf I88927 maart 965), bijgenaamd Arnulf de Grote, was graaf van Vlaanderen, Boulogne en Montreuil.

Strijd tegen Normandië

Arnulf was een zoon van Boudewijn II van Vlaanderen en Ælfthryth van Wessex. Na Boudewijns dood werden zijn graafschappen verdeeld tussen zijn zonen: Arnulf ontving Vlaanderen, Adalolf ontving Boulogne.

Op vraag van koning Rudolf van Frankrijk namen de broers deel aan een coalitie tegen Rollo. Een aanval op diens hertogdom Normandië (924) draaide echter uit op een mislukking. De koning moest weer vrede sluiten. In 925 nam Rollo wraak op de betrokken graven. Hij plunderde Vermandois en Boulogne. Een confrontatie met Arnulf en Adalolf, te Fauquembergues, eindigde onbeslist. Een jaar nadien begonnen Arnulf, Adalolf en Herbert II van Vermandois een strafexpeditie waarop ze Eu verwoestten. In 927 bracht koning Rudolf verzoening tussen zijn graven.

In 928 werd Arnulf geconfronteerd met de komst van Siegfried de Deen, waardoor hij het graafschap Guînes moest afscheiden. De Denen bleken echter een nuttige vazal in Arnulfs latere conflicten. Uit dank voor hun militaire bijstand, huwelijkte Arnulf een dochter uit aan Siegfried.

De Oosterbant en Artesië

Toen Herbert II van Vermandois in conflict kwam met koning Rudolf en Hugo de Grote, maakte Arnulf hiervan gebruik om zijn aandacht te vestigen op de Oosterbant en Artesië, die voordien al twistappels waren geweest tussen Boudewijn II van Vlaanderen en Herbert I van Vermandois. In 931 verjoeg Arnulf de graaf van Laon uit Mortagne. In 932 verjoeg hij graaf Adalhelm uit Arras.

Door de plotse dood van Adalolf werd hij regent voor zijn minderjarige neven Boudewijn en Arnulf II (933). In werkelijkheid bestuurde hij Boulogne als zijn persoonlijke bezit. De graaf van Ternois, nu ingeklemd tussen Arnulfs bezittingen, erkende Arnulf als zijn suzerein.

Intussen had Herbert veel terrein verloren in zijn strijd tegen koning Rudolf. Hij beëindigde zijn vijandigheden tegen Arnulf. In 934 trouwde Arnulf met Herberts dochter Aleidis. Kort na Herberts overlijden zou Arnulf nog Douai bezetten, waarna hij de Scarpe volledig beheerste (943).

Montreuil en Rouen

In 939 viel Arnulf Montreuil aan, een buurland van Boulogne en bondgenoot van Normandië. Hij verjoeg graaf Herluinus, maar deze heroverde Montreuil met Normandische hulp. Arnulf nodigde Willem I van Normandië uit voor een overleg in Picquigny (942). De bespreking leverde echter niets op en aan het einde zagen Arnulfs mannen een kans om Willem te vermoorden. Vervolgens waagde Arnulf een nieuwe poging om Montreuil te veroveren, maar dat werd ditmaal succesvol verdedigd. Een derde aanval in 948 slaagde wel. Rogier van Montreuil moest Arnulf erkennen als zijn suzerein. Bij diens plotse overlijden nam Arnulf onrechtmatig bezit van Montreuil (± 960).

Arnulf wilde nog steeds afrekenen met Normandië. Samen met Lodewijk, de koning van Frankrijk, en Otto, de koning van Duitsland, verzamelde hij een strijdmacht en trok naar Rouen. Tijdens het beleg wist Richard I van Normandië het bondgenootschap uiteen te spelen. De terugtrekking van Arnulf werd hem zeer kwalijk genomen door Otto, die daarom zijn troepen al plunderend door Vlaanderen voerde en een permanente versterking bouwde tegenover Gent, op de "Duitse" zijde van de Schelde. Later verzoende Arnulf zich met de heer van deze versterking, Wichman IV van Hamaland, en beleende hem met de aangrenzende Oudburg.

Kerkelijke initiatieven

In zijn hoofdplaats Brugge stichtte Arnulf de kapel die aan de oorsprong ligt van de Sint-Donaaskathedraal. In Gent liet hij een kerk bouwen ter ere van Johannes de Doper, de voorloper van de Sint-Baafskathedraal.

In 940 haalde Arnulf Gerardus van Brogne naar Vlaanderen. Deze kreeg de opdracht om in de belangrijkste abdijen de benedictijner leefregel in te voeren.

Toen de inwoners van Cambrai in opstand kwamen tegen de hun bisschop, schoot Arnulf de bisschop te hulp. Hij werd hiervoor beloond met landgoederen bij Lambres.

Opvolging

Gezien zijn leeftijd was Arnulf mogelijk al getrouwd vóór 934, het jaar waarin hij (her)trouwde met Aleidis van Vermandois.

Gezien het gebrek aan zonen, adopteerde Arnulf zijn neef Boudewijn. In 958 benoemde Arnulf hem tot medegraaf van Vlaanderen en Boulogne. Boudewijn stierf onverwacht in 962. Plotseling zat Arnulf zonder erfgenamen, waardoor de graafschappen bij zijn overlijden zouden terugvallen op koning Lotharius van Frankrijk. Daarom sloot hij een overeenkomst met Lotharius. Lotharius bekrachtigde Boudewijns zoon, de nog minderjarige Arnulf II van Vlaanderen, als rechtmatige erfgenaam van Vlaanderen. Arnulf I verklaarde zich akkoord dat de graventitel over Boulogne zou terugvallen aan de koning. Boudewijns broers verzetten zich tegen Arnulf I, aangezien Boulogne eigenlijk de erfenis van hun vader Adalolf was.

Arnulf I stierf in 965; volgens een overlevering werd hij gedood door een verwant van Rogier van Montreuil. Hij werd begraven in de Sint-Pietersabdij (Gent). Een van zijn opstandige neven, Arnulf II van Boulogne, maakte van de gelegenheid gebruik om zich te laten huldigen als Arnulfs opvolger in Boulogne. Na hem werden zijn nakomelingen graaf van Boulogne.

Voorouders

Voorouders van Arnulf I van Vlaanderen
Overgrootouders ?
(-)

?
(-)
Karel de Kale
(823-877)
∞ 842
Ermentrudis van Orléans
(830-869)
Æthelwulf
(800-858)

Osburh
(810–ca. 855)
Æthelred Mucil
(?-?)

Eadburh
(?-?)
Grootouders Boudewijn I van Vlaanderen (840-879)
∞ 863
Judith van West-Francië (844-870)
Alfred de Grote (848-899)
∞ 868
Ealhswith (852-905)
Ouders Boudewijn II van Vlaanderen (865-918)
∞ 884
Ælfthryth van Wessex (868-929)
Arnulf I van Vlaanderen (889-965)

Literatuur

  • Walter Mohr, Studien zur Klosterreform des Grafen Arnulf I. von Flandern. Tradition und Wirklichkeit in der Geschichte der Amandus-Klöster, 1992. ISBN 9061865034
  • Fraser McNair, "The Young King and the Old Count. Around the Flemish Succession Crisis of 965", in: Belgisch Tijdschrift voor Filologie en Geschiedenis, 2017, p. 145-162. DOI:10.3406/rbph.2017.9029

 

Prefix: a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9

Portal di Ensiklopedia Dunia