|
ইংৰাজী ভাষা
ইংৰাজী (English, ইংলিছ) ভাৰত-ইউৰোপীয় ভাষা পৰিয়ালৰ জাৰ্মাণিক শাখাৰ পশ্চিমীয়া গোটৰ এটা ভাষা। ইংৰাজীৰ সৈতে ফ্ৰিজিয়ান ভাষা আটাইতকৈ ঘনিষ্ঠভাৱে জড়িত ভাষা। ইয়াৰ সৈতে ডাচ, ফ্লেমিছ বেলজিয়ামত ডাচ ভাষাৰ এটা উপভাষা) আৰু নিম্ন জাৰ্মান উপভাষাৰ সম্পৰ্ক আছে। খ্ৰীষ্টীয় ষষ্ঠ শতিকাত উত্তৰ আটলাণ্টিক মহাসাগৰৰ গ্ৰেট ব্ৰিটেইন দ্বীপৰ দক্ষিণ অংশত অৱস্থিত ইংলেণ্ড নামৰ দেশখনত ইংৰাজী ভাষাৰ জন্ম হৈছিল।[1][2][3][4] বৰ্তমান ই যুক্তৰাজ্য, আয়াৰলেণ্ড, আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰ, কানাডা, অষ্ট্ৰেলিয়া, নিউজিলেণ্ড আৰু কেৰিবিয়ান আৰু প্ৰশান্ত মহাসাগৰৰ বহু দ্বীপ ৰাষ্ট্ৰৰ মূল ভাষা। ইংৰাজী প্ৰায় ৩.৮ নিযুত মানুহৰ মাতৃভাষা। থলুৱা ভাষী লোকৰ সংখ্যাৰ হিচাপত ইয়াৰ স্থান বিশ্বৰ ভিতৰতে তৃতীয়।[5] ইতিহাসইংৰাজী ভাষাৰ আদিম প্ৰজাতিসমূহ, যিবোৰক সামূহিকভাৱে পুৰণি ইংৰাজী বা "এংলো-চেক্সন" বুলি জনা যায়, পঞ্চম শতিকাত ব্ৰিটেইনলৈ অনা উত্তৰ সাগৰৰ জাৰ্মানিক উপভাষাৰ এটা গোটৰ পৰা বিকশিত হৈছিল। অষ্টম আৰু নৱম শতিকাৰ পৰা আৰম্ভ কৰি পুৰণি ইংৰাজী উপভাষাসমূহ পিছলৈ পুৰণি নৰ্ছ ভাষী ভাইকিং আক্ৰমণকাৰী আৰু বসতিপ্ৰধান লোকৰ দ্বাৰা প্ৰভাৱিত হয়। ইংলেণ্ডৰ নৰ্মান বিজয়ৰ পিছত একাদশ শতিকাৰ শেষৰ ফালে মধ্য ইংৰাজী আৰম্ভ হৈছিল, যেতিয়া প্ৰায় তিনি শতিকাৰ ভিতৰত ইংৰাজীত যথেষ্ট পৰিমাণৰ পুৰণি ফৰাচী শব্দভাণ্ডাৰ অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হৈছিল।[6][7] ১৫ শতিকাৰ শেষৰ ফালে গ্ৰেট ভৱেল শ্বিফ্ট আৰু লণ্ডনত ছপাশালৰ প্ৰৱৰ্তনৰ সমান্তৰালভাৱে অধিক লেটিন আৰু গ্ৰীক শব্দ আৰু শিপা ধাৰলৈ লোৱাৰ ৰেনেছাঁৰ ধাৰা আৰম্ভ হোৱাৰ লগে লগে আধুনিক ইংৰাজীৰ আৰম্ভণি হৈছিল। এই যুগ বিশেষকৈ কিং জেমছ বাইবেল আৰু উইলিয়াম শ্বেক্সপীয়েৰৰ ৰচনাত শিখৰত উপনীত হয়।[8][9] ছপাশালে ইংৰাজী বানানক বহু পৰিমাণে প্ৰামাণিক কৰি তুলিছিল,[10] যিটো তেতিয়াৰ পৰাই বহুলাংশে অপৰিৱৰ্তিত হৈ আছে, ইংৰাজী উপভাষাত পিছলৈ বিভিন্ন ধৰণৰ শব্দৰ পৰিৱৰ্তন হোৱাৰ পিছতো। ব্ৰিটিছ সাম্ৰাজ্য আৰু আমেৰিকাৰ বিশ্বব্যাপী প্ৰভাৱৰ পৰিণতি হিচাপে ১৭ শতিকাৰ পৰাই আধুনিক ইংৰাজী বিশ্বজুৰি বিয়পি পৰিছে। এই দেশসমূহৰ সকলো ধৰণৰ ছপা আৰু ইলেক্ট্ৰনিক মাধ্যমৰ জৰিয়তে ইংৰাজী আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় বক্তৃতাৰ আগশাৰীৰ ভাষা আৰু বহু অঞ্চল আৰু পেছাদাৰী প্ৰেক্ষাপট যেনে বিজ্ঞান, নেভিগেচন, আৰু আইনত লিংগুয়া ফ্ৰাংকাত পৰিণত হৈছে।[1] ইয়াৰ আধুনিক ব্যাকৰণ হৈছে ভাৰত-ইউৰোপীয় ভাষাৰ সাধাৰণ নিৰ্ভৰশীল চিহ্নিতকৰণ আৰ্হিৰ পৰা চহকী বিভক্তিমূলক ৰূপবিজ্ঞান আৰু তুলনামূলকভাৱে মুক্ত শব্দ ক্ৰমৰ পৰা কম বিভক্তি আৰু মোটামুটি নিৰ্দিষ্ট বিষয়–ক্ৰিয়া– বস্তুৰ শব্দৰ ক্ৰম।[11] আধুনিক ইংৰাজী জটিল কাল, দিশ আৰু আৱেগৰ প্ৰকাশৰ বাবে সহায়ক ক্ৰিয়া আৰু শব্দ ক্ৰমৰ ওপৰত অধিক নিৰ্ভৰ কৰে, লগতে নিষ্ক্ৰিয় নিৰ্মাণ, প্ৰশ্নবোধক আৰু কিছুমান অস্বীকাৰৰ ওপৰত। ভৌগোলিক বিতৰণ২০১৬ চনলৈকে ৪০০ মিলিয়ন লোকে ইংৰাজীক প্ৰথম ভাষা হিচাপে ব্যৱহাৰ কৰে আৰু ১১ বিলিয়ন লোকে ইয়াক গৌণ ভাষা হিচাপে ব্যৱহাৰ কৰে।[12] ভাষীক সংখ্যাৰ হিচাপত ইংৰাজী ভাষা সৰ্বাধিক। ইংৰাজী ভাষা প্ৰতিখন মহাদেশৰ সম্প্ৰদায়ৰ মাজত আৰু সকলো প্ৰধান মহাসাগৰৰ দ্বীপসমূহত ব্যৱহাৰ হয়।[13] যুক্তৰাজ্য, আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰ, কানাডা, অষ্ট্ৰেলিয়া, আয়াৰলেণ্ড, নিউজিলেণ্ড আৰু বহুতো কেৰিবিয়ান দেশত ইংৰাজীক প্ৰথম ভাষা বা মাতৃভাষা হিচাপে স্বীকৃতি দিয়া হৈছে। ইয়াৰ উপৰিও ভাৰত, পাকিস্তান, ফিলিপাইনছ আৰু বহু আফ্ৰিকান দেশত ইংৰাজীক চৰকাৰী ভাষা হিচাপে স্বীকৃতি দিয়া হৈছে। ই বৰ্তমান ৫৯ খন দেশৰ চৰকাৰী ভাষা। শব্দ-ভাণ্ডাৰসাধাৰণতে কোৱা হয় যে ইংৰাজীত প্ৰায় ১ লাখ ৭০ হাজাৰ শব্দ আছে, বা অচল শব্দ গণনা কৰিলে ২ লাখ ২০ হাজাৰ শব্দ আছে; এই অনুমান ১৯৮৯ চনৰ অক্সফৰ্ড ইংৰাজী অভিধানৰ শেষৰ সম্পূৰ্ণ সংস্কৰণৰ ওপৰত ভিত্তি কৰি কৰা হৈছে।[14] এই শব্দসমূহৰ আধাতকৈও অধিক বিশেষ্য, এক চতুৰ্থাংশ বিশেষণ আৰু এটা সপ্তম ক্ৰিয়া। ইংৰাজী শব্দভাণ্ডাৰক প্ৰায় ১০ লাখ শব্দ বুলি কোৱা এটা গণনা আছে — কিন্তু সেই গণনাত অনুমানিকভাৱে লেটিন প্ৰজাতিৰ নাম, বৈজ্ঞানিক পৰিভাষা, উদ্ভিদবিজ্ঞানৰ শব্দ, উপসৰ্গ আৰু প্ৰত্যয়যুক্ত শব্দ, সংক্ষিপ্ত ৰূপ, অতি সীমিত ইংৰাজী ব্যৱহাৰৰ বিদেশী শব্দ, কাৰিকৰী আদি শব্দ অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হৈছে।[15] লিপিপ্ৰধান প্ৰবন্ধ: ৰোমান লিপি
নৱম শতিকাৰ পৰা ইংৰাজী ভাষাৰ বাবে লেটিন বৰ্ণমালা (ৰোমান বৰ্ণমালা বুলিও কোৱা হয়) ৰচনা কৰা হয়। এংলো-চেক্সন ৰুণত পূৰ্বৰ পুৰণি ইংৰাজী গ্ৰন্থসমূহ মাত্ৰ চুটি শিলালিপিহে। আজিলৈকে জীয়াই থকা পুৰণি ইংৰাজী ভাষাৰ সাহিত্যিক গ্ৰন্থসমূহৰ অধিকাংশই ৰোমান বৰ্ণমালাত লিখা হৈছে।[16] আধুনিক ইংৰাজী বৰ্ণমালাত লেটিন লিপিৰ ২৬টা বৰ্ণ আছে। উক্ত ২৬টা বৰ্ণক ছপা ৰূপত সৰু আৰু ডাঙৰ দুটা শৈলীত গঠন কৰা হৈছে। ঠিক তেনেদৰেই উক্ত ২৬টা বৰ্ণক হাতেলিখা ৰূপত সৰু আৰু ডাঙৰ আন দুটা শৈলীত গঠন কৰা হৈছে।
উপভাষা, উচ্চাৰণ আৰু বৈচিত্ৰ্যউপভাষাবিদসকলে ইংৰাজীৰ বহুকেইটা উপভাষা চিনাক্ত কৰে, যিবোৰে সাধাৰণতে ব্যাকৰণ, শব্দভাণ্ডাৰ আৰু উচ্চাৰণৰ আৰ্হিৰ ক্ষেত্ৰত ইটোৱে সিটোৰ পৰা পৃথক আঞ্চলিক জাতসমূহক বুজায়। বিশেষ অঞ্চলৰ উচ্চাৰণে উপভাষাসমূহক পৃথক আঞ্চলিক উচ্চাৰণ হিচাপে পৃথক কৰে। ইংৰাজীৰ প্ৰধান থলুৱা উপভাষাসমূহক ভাষাবিদসকলে প্ৰায়ে ব্ৰিটিছ ইংৰাজী (BrE) আৰু উত্তৰ আমেৰিকান ইংৰাজী (NAE) দুটা অতি সাধাৰণ শ্ৰেণীত ভাগ কৰে।[17] ইংৰাজী প্ৰজাতিৰ তৃতীয়টো সাধাৰণ প্ৰধান গোটও আছে: দক্ষিণ গোলাৰ্ধৰ ইংৰাজী, আটাইতকৈ বিশিষ্ট হৈছে অষ্ট্ৰেলিয়ান আৰু নিউজিলেণ্ড ইংৰাজী। নিৰ্বাচিত গ্ৰন্থপঞ্জী
বহিঃসংযোগ
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Portal di Ensiklopedia Dunia
