C

C C
L'alfabeto aragonés
A	B	C	D	E
F	G	H	I	J
K	L	M	N	Ñ
O	P	Q	R	S
T	U	V	W	X
Y	Z
Digrafos
ch	gu	ix	ll	ny
qu	rr
Atros simbolos
Ç	l·l	nn	tz

Iste articlo tracta sobre a letra C. Se veiga Luengache de programación C ta o luengache de programación.

A C (ce) ye a tercera letra de l'alfabeto aragonés y segunda consonant, provenient de l'alfabeto latino.

O suyo orichen grafico se troba en os simbolos fenicios ta representar un arma que se chitaba. En o latín se fació mas redonda y s'esferenció d'a G.

En aragonés

En aragonés estándard[1] representa a oclusiva velar xorda /k/ de l'AFI en os siguients casos:

• Debant d'as vocals a, o y u: casa (['kasa]), cosa ([/'kɔsa/]), cullara ([/ku'ʎaɾa/]).
• Debant d'as consonants r y l, d'o digrafo palatal ll, y en posición final de silaba: cruz ([kɾuθ]), bataclán ([bata'klan]), cllau ([kʎaw]), aracnido ([a'ɾakniðo])

Se recomienda escribir-la tamién en voces en que la consonant final puede presentar, seguntes los dialectos, las realizacions [k] u [Ø]: cloc ([klok]), poc ([pok]), clac ([klak]), cluc ([kluk]), rusac ([řu'sak]), cuc ([kuk]), bistec ([bis'tek]), tampoc/tapoc ([tam'pok]/[ta'pok]).

Ye o fonema d'a fricativa dental xorda /θ/ debant de e u i: cera (['θeɾa]), cirecera (['θiɾeθeɾa]). Son excepción a ista regla:

• Voces que s'escriben con las secuencias <ze>, <zi> en l'ambito internacional: azimut, enzima, kamikaze, zen, zeugma, zeta, zelota, zigurat.
• Derivaus de toponimos u antroponimos que las contienen: azerín, elzevir, neozelandés, zeppelín, zimbabwés, alzhéimer.

Como en atros idiomas vecins, i hai palabras en as que as secuencias <ce> y <ci> se puede escribir tanto con <z> como con <c>: azimo/acimo, zedilla/cedilla, eczema/eccema, zenit/cenit, zebra/cebra, zero/cero, zigoto/cigoto, zinc/cinc, zirconio/circonio.

En aragonés altorribagorzano (benasqués) representa o fonema d'a fricativa alveolar xorda /s/ cuan ye debant de e (cera /'seɾa/), i (cirecera /'siɾeseɾa/).

Tamién fa parti d'o digrafo ch.

Atras grafías

En a grafía de Uesca a letra "C" nomás representa a oclusiva velar xorda debant de "a", "o" e "u"; ya que o fonema d'a fricativa dental xorda se representa siempre con "Z"

Significatos de C

• Bioquimica: en mayuscla, ye o simbolo d'a citosina y d'a cisteína.
• Economía: ye l'abreviadura de "centimo". Dos C significan "cuenta corrient".
• Educación: en os países anglosaxons, representa l'aprobato en as calificacions escolars.
• Fisica:
  • en minuscla ye o simbolo d'a velocidat d'a luz, una d'as constants absolutas.
  • en mayuscla ye o simbolo d'o coulomb en o Sistema internacional.
• Informatica: o luengache C ye un luengache de programación.
• Lingüistica: en gramatica designa por un regular un complemento sintactico. En bels manuscritos latinos ye una abreviadura de "cum".
• Matematicas: en o sistema de numeración romano, equivale a o numero 100; con una ringla dencima equivale a cient mil. A mas ye l'abreviadura d'o prefixo "centi-" en as unidaz de mesura.
• Musica: en a notación chermanica, representa a nota do.
• Quimica: en mayuscla, ye o simbolo d'o carbonio. Ye tamién o nombre d'una vitamina (vitamina C)
• Simbolos: con un º debant indica os graus Celsius de temperatura. Si en ye aintro d'un cerclo (©), significa "copyright", ye decir, propiedat intelectual rechistrata.

Simbolos derivatos

• Ç
• ©
• Ć
• Ĉ
• Č
• ¢

Vinclos externos

• Se veigan as imáchens de Commons sobre C.

• Datos: Q9820
• Multimedia: C / Q9820

1. (an) Ortografía de l'aragonés. AAL